Ik kende haar naam niet, zij is altijd ‘de baby’ geweest.
Een toevallige ontmoeting met Cora de Jong (92) bracht regisseur Deborah van Dam op het idee van de documentaireDe Baby. Van Dam zag een hoogbejaarde dame huilend met een papiertje wapperen: ‘Ik heb de baby gevonden, na 65 jaar!’ Van Dam besloot Cora ter plekke te interviewen en werd zo het verhaal van oorlogsbaby Anneke ingezogen.
Pleeggezin
Koerierster Cora krijgt in 1942 de opdracht om een baby weg te halen bij haar Joodse ouders. Het Duitse echtpaar zoekt een nieuw onderduikadres. De baby kan niet mee, het gehuil zou hen kunnen verraden. Daarom moet Anneke naar een pleeggezin. Cora vertelt hoe hartverscheurend moeilijk het was om de baby mee te nemen. Je ziet dat haar emoties ook na 65 jaar nog springlevend zijn. Anneke komt vervolgens bij de familie Blacquière in Voorburg terecht. Haar ouders komen om in de gaskamers. Op 5-jarige leeftijd verhuist zij naar de Verenigde Staten, waar zij wordt opgevoed door familie van haar moeder.
Ontrafeld
Het verleden is taboe in Annekes jeugd. Haar vroegste herinnering is het moment waarop zij in New York van de boot stapt. 65 jaar later zoekt ook haar onderduikbroer Freddy Blacquière contact met Anneke. Hij wil haar erg graag ontmoeten en een band met haar opbouwen. Hij wordt al emotioneel als hij erover praat. In de documentaire wordt Anneke's vroegste jeugd stukje bij beetje voor ontrafeld. Haar reactie daarop is opmerkelijk: onderkoeld, laconiek, hard in het oordeel over haar ouders. Je vraagt je af welke gebeurtenissen haar zo hebben gevormd.
Keuzes
Regisseur Deborah van Dam noemt zelf het thema ‘identiteit’ de rode draad in veel van haar verhalen. Zij maakte eerder onder meerIk kan wel huilen (over haar beste vriendin die kanker krijgt) enLiesbeth List – Heb me lief; een film die laat zien hoe de zangeres zich probeert te verzoenen met haar jeugd. MetDe Babylaat Van Dam prachtig zien hoe verstrekkend de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog ook nu nog zijn. Hoe relatief ‘goed’ en ‘kwaad’ zijn en hoe mensen met ‘de waarheid’ omgaan. En hoe mensen in een oorlogssituatie tot verschrikkelijke keuzes worden gedwongen. Het maaktDe Babytot een aangrijpende, schrijnende documentaire die ons iets leert over menselijk gedrag onder extreme omstandigheden – en in de lange nasleep daarvan.
Conclusie
De Baby laat zien hoe verstrekkend de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog op individueel niveau ook nu nog zijn. Deze prachtige, schrijnende documentaire heeft echt iets te melden. Niet te missen.
