Film speelde geen belangrijke rol in Jans leven, totdat hij op achtjarige leeftijd werd blootgesteld aanJurassic Park, een filmische ervaring die hem nooit meer heeft losgelaten en hem tot op de dag van vandaag achtervolgt.
Voor diegenen die zich altijd al hebben afgevraagd wat een bioscoop doet met al zijn oude posters, is hier het antwoord.
Ik werk in een bioscoop. Ik ben één van die vele medewerkers zonder gezicht achter de schermen die ervoor zorgt dat jij, de bioscoopganger, bij een bezoek aan “mijn” theater een plezierige beleving krijgt die uitnodigt tot herhaling. Daarbij vervul ik verscheidene taken, waarvan het merendeel in de loop der tijd een grijze routine is geworden die ik op de automatische piloot uitvoer. Maar er is één onderdeel van mijn arbeid dat immer stimulerend is en divers genoeg om te blijven boeien en constant voor verrassingen zorgt: het verwerken van promotiemateriaal voor alle films die bij ons zullen gaan draaien. Je kunt je voorstellen dat een multiplex als de “mijne” met pakweg vijftien zalen flink wat reclamemateriaal binnenkrijgt. Hierbij gun ik de lezer van deze column een – door hogerhand ongeautoriseerde! – blik achter de schermen.
Elke nacht van woensdag op donderdag komt het nieuwe spul binnen, netjes verpakt in dozen en zakken. Het is net Sinterklaas, je weet nooit wat voor surprises er dit keer tussen zullen zitten als je het uitpakt. Leuk, nieuwe posters van *! Die zullen vast veel bekijks trekken. En wat zou er in die enorme doos zitten...? Ik lees de identificatiesticker, die me vertelt dat het pakket een standee – want zo noemen we die grote kartonnen diorama's – van bevat. Het zal ongetwijfeld een fikse klus worden om die in elkaar te zetten, maar het resultaat zal zeker oogstrelend zijn. Verder nog wat banners van die ik voor het raam zal hangen en stickers van die ik in de WC-ruimtes kwijt kan, want wie wil daar nou niet tegen de kop van Leonardo DiCaprio aankijken?
De hele donderdag spendeer ik met mijn reclamepartner Sjappie aan het ophangen van posters en banners en het opbouwen van standees. Daar krijgen we doorgaans genoeg tijd voor, hoewel het er bij premières vaak om spant omdat we dan in korte tijd een stortvloed aan materiaal rond een enkele film binnenkrijgen. De dankbare blikken van de sterren en producenten van die films, als ze zien dat de bioscoop is omgetoverd tot een complex dat geen andere films dan die van hen lijkt te vertonen, maakt alle inspanningen echter ruimschoots de moeite waard. Ik word nog warm van trots als ik Nicolas Cage weer zie glunderen terwijl hij poseert voor standees van Superman Lives . En ook de klanten kunnen doorgaans ons werk waarderen als ze geconfronteerd worden met reclame voor op stapel staande films waarvan ze niet eens wisten dat ze in productie waren, maar die ze onbewust dolgraag wilden zien. Sterker nog, maar al te vaak willen ze er wat van meenemen. En daarin wordt mijn fijne werk toch voorzien van een heikel punt.
Wat doen jullie met dat spul als de film niet meer draait? is een vraag die ik, niet verrassend, vaak te horen krijg. Uiteraard ben ik de betalende bezoeker die ervoor zorgt dat ik brood op de plank krijg een eerlijk antwoord verschuldigd. De standaard-repliek is dat het eigendom blijft van de distributeur en wij het dus niet weg mogen geven. Een waarheid als een koe, maar toch een halve waarheid. Die distributeurs betalen zich al blauw voor al hun reclamecampagnes, die gaan heus niet extra lopen dokken om hun gebruikte materiaal op te halen. Slechts zeer zelden eisen ze het terug. In 95 procent van alle gevallen mogen wij hun materiaal zelf weggooien. Doen we dat ook? Welzeker, een flink deel ervan belandt bij het afval omdat het na maandenlange tentoonstelling zichtbaar beschadigd is. De standees slopen we sowieso omdat ze anders niet in de kartonbakken passen. Dat doen we uiteraard met pijn in ons hart. We hebben uren besteed aan het opbouwen van een levensgrote gorilla voor Peter Jacksons , maar het slopen kost ons amper tien minuten. De frustratie omtrent zulke kunnen we echter kwijt door ons uit te leven in ons sloopwerk. Af en toe pikken we een onderdeeltje mee als souvenir: het hoofd van Gandalf prijkt op de deur van het reclamehok met een bordje ernaast waarop geschreven staat, want Sjappie en ik zijn overtuigde filmnerds. Het overgrote deel van de gebruikte posters schenken we aan brandweerman Herman die het verdeelt onder allerlei goede doelen, maar alsnog gaat er veel spul zonder pardon bij het afval, hoe zonde we dat ook vinden.
Maar nu zal ik eerlijk toegeven dat wij, en ook onze collegae, toch materiële vruchten van ons werk plukken. Veel promotiemateriaal dat ongebruikt en intact is gebleven en dat de distributeur niet terug wenst te hebben, wordt onder het personeel verdeeld. Vijf posters van The Matrix Rebooted hebben we gebruikt en zijn total loss, maar drie zijn er ongeschonden gebleven. Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen puntgave posters van zo'n topfilm weg te gooien, dus maak ik mijn medewerkers er blij mee, en anders kan ik het wel aan Herman kwijt. Natuurlijk neem ik zelf ook eens wat mee; na dit werk een paar jaar gedaan te hebben heb ik onderhand een aardig archief. Mijn mooiste aanwinst? Een standee van Jurassic World 2 , die ik zorgvuldig heb gedemonteerd - in plaats van het gebruikelijke destructieve sloopwerk te verrichten - en onderdeel voor onderdeel mee naar huis heb genomen. In de trein, want ik reis uitsluitend per openbaar vervoer. Jammer genoeg heb ik thuis geen ruimte om het ding in elkaar te zetten, dus hij ligt momenteel onder mijn bed. Maar liever dat dan zo'n schat zomaar weg te gooien. We mogen het niet aan derden geven en veel wordt weggegooid, maar we redden van de slacht wat we kunnen. Elke bioscoop hanteert wat dit betreft overigens zijn eigen regels. Sommige bioscopen schijnen hun reclame wel met hun bezoekers te delen (wat officieel dus tegen de regels is). Ik heb ook gehoord van een theater dat haar overtollige materiaal verpatst op de Koninginnedag vrijmarkt voor eigen winst. Ook een oplossing, maar ik vermoed dat de distributeur daar niet blij mee zal zijn. Maar wat mij betreft is alles beter dan het achteloos weggooien van spullen waar je nog zat mensen mee blij kunt maken.
In sommige bioscopen worden posters tegenwoordig ook al digitaal vertoond in plaats van zoals vanouds op papier. Ik mag hopen dat dit geen trend gaat worden, want de digitalisering heeft mij destijds al mijn functie als operateur gekost. Het zal gelukkig nog wel een tijdje duren voordat de technologie holografische standees toestaat, dus voorlopig hoef ik niet te vrezen ook deze taak aan computers kwijt te raken. Gelukkig maar, want van alle werkdagen is donderdag veruit mijn favoriet. Zelfs als ik bezoekers die een poster van Harry Potter and the Winds of Winter willen hebben, teleur moet stellen...
*Alle namen in dit stuk zijn gefingeerd. Alls filmtitels zijn 'wishful thinking'.
