De Meetlat: Snow White - de Disney Classic vs. het sprookje

In deze editie van De Meetlat wordt de animatiefilmSnow White and the Seven Dwarfsnaast het originele sprookje vanSneeuwwitjegehouden. Kan deze de vergelijking met het origineel aan?

Het origineel

In 1812 brachten de sprookjes schrijvende gebroeders Jacob en Wilhelm Grimm hun legendarische verzamelbundelKinder- und Hausmärchenuit, dat tegenwoordig beter bekend staat alsGrimm's Fairy Tales. Hoofdstuk 53 zou uitgroeien tot één van de bekendste sprookjes aller tijden;Schneewittchen. De broers bleven – zoals bij al hun vertellingen – aan dit verhaal sleutelen, en pas in 1854 leverden zij hun definitieve versie af.

Het sprookje begint met een koningin die een dochter wenst die zo blank als sneeuw is en bloedrode lippen en ravenzwart haar heeft. Haar gebed wordt verhoord, maar niet veel later sterft de moeder en blijft het meisje – genaamd Sneeuwwitje – met haar vader achter. De koning trouwt al snel met een andere vrouw die beeldschoon is, maar een verdorven ziel heeft. Zij vraagt iedere morgen aan haar magische spiegel wie de mooiste van het land is en deze antwoordt steevast dat het de kersverse koningin zelf is.

Tot Sneeuwwitje zeven jaar wordt en de spiegel plots vertelt dat de prinses mooier is dan de koningin. De gemene stiefmoeder kan dit niet verkroppen en zij beveelt een jager om het meisje diep het bos in te leiden om haar daar te doden. Als bewijs eist ze de longen en lever van Sneeuwwitje. Maar de jager kan het niet over zijn hart verkrijgen om Sneeuwwitje te doden. Zij belooft het bos in te vluchten om nooit meer terug te komen. Omdat hij verwacht dat ze het toch niet zal overleven, stemt de jager toe en brengt de koningin de longen en lever van een jong everzwijn, die zij vrolijk op eet.

In het bos stuit Sneeuwwitje op een klein huisje dat van zeven dwergen blijkt te zijn. Zij mag blijven, op voorwaarde dat zij voor de dwergen kookt en het huisje schoonmaakt. Daarnaast waarschuwen ze haar om nooit iemand binnen te laten. Maar in het kasteel van haar vader komt de slechte koningin er achter dat Sneeuwwitje nog leeft en zij bedenkt een plan om zich voor altijd van het wicht te ontdoen. Ze vermomt zich als marskramer en overtuigt Sneeuwwitje een korset van haar te kopen. De koningin trekt dit corset zo strak aan dat Sneeuwwitje flauwvalt. De boze stiefmoeder denkt dat ze nu eindelijk dood is, maar de dwergen komen net op tijd thuis om haar te redden.

Een dag later blijkt ook een vergiftigde kam door het haar niet te werken, wat de koningin tot haar laatste plan drijft. Zij roept duistere magie aan om een appel te vergiftigen en wanneer Sneeuwwitje neerstort is zij er van overtuigd dat het nu eindelijk gelukt is. De dwergen kunnen haar niet meer redden en Sneeuwwitje wordt opgebaard in een glazen kist. Wanneer er geruime tijd later een prins voorbij komt, raakt deze op slag verliefd op haar. Hij beveelt zijn mannen de kist mee te nemen en wanneer één van hen struikelt, komt het vergiftigde stukje appel los en komt Sneeuwwitje bij.

Een bruiloft wordt gepland en zij nodigen alle koningen en koninginnen uit om daarbij aanwezig te zijn. De gemene stiefmoeder hoort via haar spiegel dat er een nieuwe koningin is verschenen die nog mooier is dan zij. Ze besluit naar het huwelijk te gaan en daar komt ze achter haar vergissing. De oude koningin wordt veroordeeld voor haar moordpogingen en als straf krijgt ze een paar brandende ijzeren schoenen aangemeten tot ze zichzelf heeft dood gedanst...

De Disney Classic

In 1937 bracht Walt Disney – na jaren van korte producties – zijn eerste avondvullende animatiefilm uit, genaamdSnow White and the Seven Dwarfs. Hiervoor wilde hij een meer realistische benadering dan voorheen werd gebruikt en liet zijn werknemers tot het uiterste gaan. Er werden zelfs echte filmbeelden geschoten om bewegingen te kunnen bestuderen. De critici bestempelden het project al bij voorbaat als een mislukking, want zij konden zich niet voorstellen dat mensen naar de bioscopen zouden trekken voor een getekende prent.

De toekomst van het bedrijf hing af van deze film, waar Disney (die zelfs een extra hypotheek op zijn huis nam) er zelf als één van de weinigen veel vertrouwen in had. Hij bleek een visionair, want niet alleen werdSnow White and the Seven Dwarfseen succes, maar tevens werd het merk Walt Disney een vaste waarde in de filmwereld. Zijn eerste film werd door de jaren heen nog talloze keren getoond in bioscopen en toen films eenmaal thuis bekeken konden worden op VHS was het wederom een kaskraker.

Voor zijn eerste filmsprookje besloot Walt Disney nog niet teveel veranderingen aan te brengen in het originele verhaal. Zo wordt de basis van het oorspronkelijke sprookje grotendeels gevolgd en de personages overgenomen. Alleen enkele details of zijlijntjes worden compleet genegeerd om de film wat vloeiender te maken. De belangrijkste visuele elementen vonden uiteraard ook hun weg naar het witte doek, zoals de magische spiegel, de vergiftigde appel en de glazen kist van Sneeuwwitje.

Zoals veel klassieke sprookjes wasSneeuwwitjesoms behoorlijk duister (omdat deze vaak ook dienden om normen en waarden weer te geven). Walt Disney wilde echter dat zijn producties voor het hele gezin waren en paste daarom regelmatig wat al te zwartgallige zaken aan (zoek het originele einde vanDe Kleine Zeemeerminmaar eens op). Bij zijn eerste film bewerkte hij bijvoorbeeld de leeftijd van Sneeuwwitje naar veertien en moet de jager niet de longen en lever inleveren maar een hart (dat – nog belangrijker – ook niet wordt verorberd door de koningin). Ook voegde hij een vrolijke cast vol bosdieren toe en werden de dwergen – hier in tegenstelling tot het sprookje van naam voorzien – ingezet voor de komische noot.

Daarnaast vond men het einde van de koningin te heftig. In de film wordt zij getroffen door de bliksem en valt ze haar dood tegemoet. Kleine aanpassingen dus, maar zeker niet altijd mierzoet. De belangrijkste aanpassing is echter op het einde te vinden. Want in deze romantische familiefilm wordt Sneeuwwitje natuurlijk niet gewekt door een ongeluk, maar wel door een kus van haar prins op het witte paard.

Ook voegde Disney een element toe dat (bijna) alle Classics zou kenmerken; zingende personages. Wie kent bijvoorbeeld niet het vrolijkeHeigh-Hovan de dwergen of het zoete liefdesliedjeSome Day My Prince Will Come.Snow White and the Seven Dwarfswas zelfs de eerste film die een soundtrack album uitbracht, een trend die door de concurrentie gevolgd werd. Tegenwoordig brengen zelfs de kleinste, onafhankelijke producties er één uit.

Zoals bij veel Disney-producties is de film inmiddels veel bekender dan de originele sprookjes, die vaak veel donkerder van opzet waren. En sprookjesboeken over de hele wereld volgden zijn voorbeeld, want welk kind weet nu bijvoorbeeld nog dat Sneeuwwitje eerst een strak korset krijgt aangemeten en later een vergiftigde kam door haar haren strijkt?Snow White and the Seven Dwarfsis een terechte klassieker die geschiedenis heeft geschreven en nog altijd miljoenen mensen anderhalf uur in een sprookjeswereld trekt.