Het Oscarleed van Alexander Payne

De 84e editie van de prestigieuze Oscaruitreiking werd gewonnen door de Franse film The Artist. Het had echter het feestje moeten zijn van filmregisseur Alexander Payne.

Payne, genomineerd met het dramaThe Descendants, had ditmaal een geldige reden om kans te maken op het felbegeerde beeldje. Voor zijn nieuwe filmproductie wist hij namelijk Hollywoodster George Clooney te strikken. Een slimme zet. In Clooney had hij immers een interessante medestander gevonden die net zoals hij ook op zoek is naar eerherstel. Een paar jaar geleden wist de acteur met het prachtigeUp In The Air indruk te maken. Het leverde hem een Oscarnominatie voor beste mannelijke hoofdrol. Clooney moest echter het onderspit delven tegen Jeff Bridges (Crazy Heart) en verliet het evenement met een nare bijsmaak.

Clooney en Payne hebben een voorliefde als het gaat om het schrijven van scenario's. Voor deze vakdiscipline zijn beide heren ook ooit genomineerd geweest; Clooney voorGood Night and Good Luck (2005) en dit jaar metThe Ides of March,terwijl Payne werd genomineerd voorElection (2000) enSideways (2004). De nominatie voor laatstgenoemde film wist hij zelfs om te zetten in een gouden beeldje. Clooney daarentegen won het beeldje voor beste bijrol inSyriana (2006). De samenwerking aanThe Descendantsis wat dat betreft niets anders dan een poging om nu eindelijk eens de belangrijkste prijzen in de wacht te slepen, namelijk die van beste film, beste regisseur en beste acteur.

Payne is een meester als het gaat om het portretteren van manische gevallen. Het liefst geeft hij zijn karakters een persoonlijk stressmoment, waardoor de explosie zich openbaart en de tragiek kan beginnen. Zo wist Warren (Jack Nicholson) zich inAbout Schmidt(2002) geen raad met de leegte die was ontstaan door zijn pensionering en de plotselinge dood van zijn vrouw. InSideways (2004) krijgt Paul Giamatti als Miles het benauwd als een oud-studiegenoot hem verplicht om samen het vrijgezellenbestaan uit te zwaaien. Een activiteit die Miles eigenlijk slecht uitkomt, aangezien hij wacht op een belangrijk telefoontje van zijn boekuitgever. De film vervolgt zijn tocht langs de wijngaarden van California waarin we meer leren over het gevoelige karakter Miles. De film was artistiek een succes maar het leukste detail is dat de Amerikaanse wijnverkoop van de Pinot Noir ineens steeg met 16%. Niet geheel verwonderlijk als je ziet wat deze liefhebberij teweeg kan brengen in deze uiterst charmante film.

Payne's films kenmerken zich door een vernuftig scenario; waarbij de komische noten van het leven hand in hand gaan met de tragische situaties. Wie echter kijkt met een verfijnd filmoog zal worden verrast door hetgeen wat de regisseur blootlegt. Het zijn veelal interessante observaties van de zwijgzame medemens. Een diepere blik gunt ons een kijk in het leven en inderdaad: ook wij hebben wel een oom, buurman, postbode die een soortgelijke positie inneemt. Het is moedig wat Payne laat zien. Zelf zegt hij hier het volgende over: "We don't have movies about ourselves, and we don't have a national film culture. It shouldn't be an epic aspiration to make simple human stories, but it is".

NaSidewaysheeft Payne geen film meer geregisseerd maar trad hij voornamelijk op als producent. In deze hoedanigheid wist hij nog steeds zijn kenmerk over te brengen, getuige het sobere maar prachtigeThe Savages (2007) met daarin een hoofdrol voor Phillip Seymour Hoffman.

The Descendantsis de eerste film sinds zeven jaar die Payne regisseert. Centraal staat de coma van een vrouw die ervoor zorgt dat haar echtgenoot er plotseling alleen voor staat met de opvoeding van hun dochters. Tel daarbij op dat hij ook nog eens zeggenschap heeft over de verdeling van een 200-jaar oud stuk grond en de last op zijn schouders is loodzwaar geworden. Dat de regisseur koos voor George Clooney is een briljante zet. Als geen ander is de acteur in staat om met een glimlach weg te komen als de ernst van de situatie daarom vraagt.

De 84^eeditie van de oscars werd niet de avond van Alexander Payne. Het wasThe Artist die de belangrijkste prijzen wegkaapte. Eerder die avond droeg Payne met een grote glimlach zijn Oscar (voor best bewerkte script vanThe Descendants) nog op aan zijn moeder die in de zaal aanwezig was. Dit omdat ze het hem vroeg te doen nadat ze Javier Bardem hetzelfde gebaar zag maken richting zijn moeder. Het was schrijnend om te zien. Die vrolijke grimas op het gezicht van Payne gaf hem ongetwijfeld de juiste dosis energie om zeer vermoedelijk nog wat beeldjes in ontvangst te nemen voor beste regie en film. De avond verliep anders dan gehoopt.