Het lijkt de gewoonste zaak van de wereld geworden: blockbusters zijn tegenwoordig bijna alleen nog maar in 3D in de bioscoop te zien. Maar komt dit echt door de vraag vanuit het publiek of hebben we als bezoeker domweg geen keus?
Eens in de zoveel tijd laait de discussie rond 3D in de bioscoop weer op. De afgelopen week was er vooral op social media veel te doen over het feit dat Mad Max: Fury Road in Nederland alleen in 3D te zien is - de vaderlandse filmpers heeftr de film curieus genoeg in 2D gezien - terwijl in veel andere landen, waaronder Engeland, België en de Verenigde Staten, de filmliefhebber de keuze heeft uit een 2D of een 3D screening. Dit werd nog eens aangewakkerd door het onbevestigde gerucht op Twitter dat regisseur George Miller de film vooral in 2D vertoond wil hebben, het formaat waarin de film ook is gedraaid. Miller zei in Cannes, waar de film buiten competitie draaide, desgevraagd dat hij geen probleem met 3D op zich heeft, maar dat hij het publiek geen hoofdpijn en misselijkheid wil aandoen als het een 3D bril op heeft.
Toch ligt het bij Mad Max wat gecompliceerder. In eerste instantie wilde Miller de hele film met speciale state-of-the-art 3D camera's opnemen. Toen het budget van de film flink overschreden dreigde te worden, is dit plan niet doorgegaan en is er met gewone camera's in 2D gedraaid. Het filmen in de woestijn van Namibië was te risicovol met zulke dure apparatuur. Bovendien was de vraag hoe de snelle bewegingen zouden uitpakken met de nieuwe 3D camera's. Duidelijk is wel dat George Miller bij het ontwikkelen vanMad Max: Fury Roadis uitgegaan van het draaien in 3D. Nu heeft de nieuweMad Maxhet 3D effect pas achteraf via post-productie gekregen. OmdatMad MaxMiller's geesteskind is en het bovendien een eigenzinnige filmmaker is, is moeilijk voor te stellen dat de 3D nabewerking tegen zijn zin ingemaakt zou zijn. Al kunnen contracten en studiobelangen natuurlijk altijd Miller's mening hebben weggedrukt.
Een algemeen discussiepunt onder cinefielen is wel het grote gebruik van 3D in post-productie, waardoor tegenwoordig een groot deel van de Hollywood blockbusters met de bekende gekleurde bril op in de bioscoop moeten worden bekeken. Behalve de in de computer gemaakte animatiefilms in 3D, zijn de meeste live-action films in 2D opgenomen, zo laat deze website zien . De kosten voor een 3D nabewerking zijn relatief laag, terwijl de bioscopen nog steeds flinke toeslagen rekenen voor een 3D vertoning. Bovendien zijn in veel westerse landen de bioscopen bijna allemaal gedigitaliseerd, wat 3D vertoningen op deze schaal ook mogelijk maakt. Tegelijk hebben bekende regisseurs als Christopher Nolan en Danny Boyle zich meerdere malen uitgesproken tegen 3D en is een kleine maar fanatieke groep filmliefhebbers tegen een in hun ogen 'gemankeerde' filmvertoning.
Op het eerste gezicht lijkt het succes van 3D af te nemen. De forse groei van films gemaakt of bewerkt in 3D tussen 2008 en 2010 stabiliseert sindsdien . In de Verenigde Staten neemt het aandeel van 3D films in de box office de laatste jaren langzaam af. Als bezoekers de keuze hebben tussen 2D en 3D wordt in Amerika en Engeland steeds vaker voor 2D gekozen, zo laat een studie zien . Maar in China, de grootst groeiende bioscoopmarkt ter wereld, kunnen ze geen genoeg van 3D krijgen. Maar liefst 40% van de box-office wordt gemaakt met 3D films, met naast Hollywoodwerk ook een toenemend aantal Chinese films in de derde dimensie.Money rules, ook in de filmbusiness, dus zolang groeimarkten als China en het Midden-Oosten nog volop bioscopen bijbouwen, is 3D een blijvende factor van betekenis. Daarom wordt de nieuweStar Wars film ook door de 3D nabewerkingsmolen gehaald, net alsJurassic World, The Avengersen het slot vanThe Hunger Games.
Maar waar komt het rumoer van Twitter en Facebook de laatste week nu vandaan? Alles is te vangen onder de term 'keuzevrijheid', het mantra van de moderne consumptiemaatschappij. Filmliefhebbers willen zelf kunnen uitmaken of ze een film zien in de vorm waarin de maker het gefilmd heeft of in een door Hollywood studio's omgevormde nieuwe dimensie. Het feit dat Nederlandse bioscopen in bijna alle gevallen bij de 3D film ook de 2D variant erbij krijgen van de distributeur, maar alleen de 3D versie vertonen, wekt bij de filmliefhebber wat bevreemding op. Dit terwijl in landen om ons heen die keuze door bioscoopexploitanten wel wordt geboden. Al hebben ketens als Pathé wel gezegd bij voldoende vraag een film alsMad Max ook in 2D te zullen vertonen. Tot nu toe is dat echter nog niet gebeurd.
De dagen van 3D zijn dus nog niet geteld. Sterker: mede door China is de toekomst van 3D voorlopig zeker gesteld. Het lijkt erop dat fans die de derde-dimensie gimmick willen vermijden, vooralsnog aangewezen zijn op hulpmiddelen als de 2D bril . Of de platte beeldbuis thuis natuurlijk.
