Paul Ruven waagde zich gisteravond in de Amsterdamse bioscoop Het Ketelhuis aan een Q&A, na afloop van de hoofdstedelijke première van zijn veelbesproken film De Overgave. Een sfeerverslag.
Met zo'n vijftig bezoekers was zaal 3 van het Ketelhuis gisteravond aardig gevuld. Een week na de landelijke première is de veelbesproken en door sommige critici weggehoonde film De Overgavetoch nog in Amsterdam te zien. De film krijgt in het Ketelhuis deze week een reguliere release, in tegenstelling tot de speciale eenmalige vertoning in De Uitkijk op basis van een zaalhuurconstructie. Na afloop van de vertoning onderwierp Ruven zich aan de talloze vragen uit het publiek, dat deels bestond uit filmmakers en -critici.
Maar eerst de film zelf. Opvallend is wat een tamme film De Overgaveis geworden. Voor een film over verleiding, het verleggen van grenzen en seksuele fantasiën is de film preutser dan menig Nederlandse familiefilm. Waar op de poster nog handboeien te zien zijn, durft de film niet verder te gaan dan sjaaltjes en een enkele kaars. We zien het sensueel bedoelde spel van de uitgebluste acteur Tim (Rick Engelkes) en het jonge zangeresje Eva (Sheena Tchai). Tim kan de hele film niet meer uitbrengen dan: "kom eerlijk voor je fantasieën uit", terwijl Eva alleen maar kan denken in cliché-beelden die zo uit de bouquetreeks lijken te komen (denk: houthakker die water over zich heen gooit, tegelijk onbedoeld de beste ice-bucket challenge van nu).
Daarnaast wordt er niets aan de verbeelding van de kijker overgelaten; alles wordt benoemd en uitgesproken. De acteerprestaties zijn wisselend, maar zelfs prima acteurs als Rick Engelkes en Carly Wijs kunnen weinig met het voorgekookte materiaal. Het verhaal springt van de hak op de tak, met vreemde plotselinge locatiewisselingen: acteurs lopen van de ene op de andere scène ineens in een hele andere omgeving. Over de dialogen is al genoeg gezegd, maar merkwaardig genoeg heb ik nog niets gelezen over het meest erotisch-hilarische beeld uit de hele film. Het gaat om een standbeeld/fontein in Dubrovnik waar een vrouw haar vagina openduwt en er water uit perst. Onvergetelijk.
Het boekDe Overgave van Floor van Renee van Amstel is niet alleen de basis voor Ruvens film, ook heeft hoofdrolspeelster Sheena Tchai het boek bijna continu in haar hand, druk zinnen en dialogen eruit citerend. Jammer is dan wel weer dat ze gedurende de hele film het boek op hetzelfde punt open heeft geslagen. Een vreemde continuïteitsfout.
Het publiek werd gisteravond gedurende de vertoning in het Ketelhuis steeds rumoeriger en meliger. Manmoedig kwam Paul Ruven na afloop van de film samen met Alex de Ronde, baas van het Ketelhuis, naar voren om vragen te beantwoorden. Wat volgde was een wat onduidelijk betoog van Ruven. Rode draad bij de hele Q&A was wat de rol en eigen inbreng van de regisseur bij het maken van De Overgavenu precies is geweest.
Eén van de eerste vragen van ondergetekende ging over Paul Ruvens opmerking dat de film door mannelijke recensenten totaal niet begrepen kan worden en dat de film specifiek voor middelbare vrouwen bedoeld is. Maar hoe zag Ruven zijn eigen rol als mannelijke filmmaker in dit verband? Had hij zijn eigen film wel begrepen? Ruven antwoordde met de opmerking dat het boek door twee vrouwen onder zijn aandacht was gebracht en dat zijn rol als mannelijke regisseur bestond uit het achterhalen van de vraag waarom vrouwen toch zo gefascineerd zijn door het boek50 Shades of Grey. Zijn conclusie was, dat het succes van het boek vooral kwam doordat zinnen in een boek meer aan de verbeelding overlaten dan beelden. Wat vervolgens de vraag opriep waarom het dan tot een film gekomen is.
Wat de precieze drijfveren voor Ruven waren omDe Overgavete maken, werd er tijdens de discussie niet duidelijker op. Alle vragen die gingen over de artistieke en inhoudelijke keuzes die hij gemaakt had, werden gepareerd met puur commerciële argumenten. Zo had hij een aantal volgens hem erg leuke scènes met Richard Kemper (van Veldhuis en Kemper) uit de film geknipt, omdat het testpubliek hier niet van gediend was. Het feit dat er zoveel 'literaire' dialogen inzaten, lag volgens hem aan de invloed van één van de financiers (de schrijver van het boek?). En de reden dat de film nauwelijks erotisch te noemen is, was volgens Ruven te wijten aan de invloed van RTL die de film op een christelijk tijdstip (pun intended) wilde kunnen uitzenden.
Maar was Ruven dan wel tevreden met het eindresultaat? Na wat doorvragen bleek wel dat hij achter de film stond, maar er niet echt helemaal tevreden mee was. Met andere woorden: hem stond een andere film voor ogen, maar in het Nederlandse filmlandschap kon hij niet anders. Hij kende dan ook geen enkele Nederlandse filmmaker die risico's durfde te nemen. Wat hem weer op gehoon uit de zaal én van spreekstalmeester Alex de Ronde kwam te staan. Op de vraag wat de risico's dan waren, terwijl hij zich puur door commerciële overwegingen had laten leiden, kwam een ontwijkend antwoord. Ook distributeur A-Film kreeg van Ruven nog een veeg uit de pan vanwege het handjevol bioscopen dat de film vertoont.
Na afloop bleef het nog lang rumoerig in de foyer van het Ketelhuis. In elk geval is deDe Overgavevanaf volgende week naar alle waarschijnlijkheid ook in Den Haag te zien in Theater Dakota (de dependance van het Filmhuis Den Haag). Volgens Ruven konden zo nog meer 'ramptoeristen' de film ervaren. Want, zo besloot Ruven: "Als jullie [de aanwezigen in de zaal] het testpubliek waren geweest, had de film waarschijnlijk nooit het daglicht gezien." En dat zou jammer zijn geweest, want het leverde gisteren in elk geval een memorabele avond op.
