Valentijnsdag! Dat wordt dus een romantisch avondje voor de buis of het witte doek. Maar welke filmromantiek past het beste bij jou?
De liefde speelt, net als in de meeste muziek, een grote rol in filmland. Het genre 'romantiek' is dan ook niet één-twee-drie uit de doeken gedaan. Speciaal voor alle charmeurs, tortelduifjes en liefdeskoppels die maandagavond 14 februari willen genieten van de beste filmromances, hierbij een handige gids om wat meer wegwijs te raken in de wondere wereld die romantiek heet.
Geanimeerde romantiek
Laten we beginnen met het soort filmliefde waar je, als het goed is, het eerst in je leven mee wordt geconfronteerd: de avances in tekenfilmland. De verwikkelingen, zoals in eigenlijk elk klassiek liefdesverhaal, lopen vaak in een vast stramien: held(in) ontmoet vriend(in), de romance bloeit op, maar door een ongelukkige speling van het lot gaat het mis en het Grote Verwijten begint. In de climax van de film hebben de twee elkaar noodgedwongen toch weer nodig, hetgeen resulteert in een hervonden liefde. Het behoeft weinig uitleg dat de naam Disney hier genoemd moet worden. Het ontroerende en prachtig door Brian McEntee geanimeerde Beauty and the Beast uit 1991 geeft op een fraaie wijze gezicht aan het omschreven liefdesconcept. Het team van Pixar gaf er met Wall-E (2008) zijn geheel eigen draai aan door het liefdesverhaal van twee niet pratende robotjes te vertellen. De combinatie van non-verbale (kinderlijke) communicatie en prachtige animaties zorgt voor een adembenemend romantisch sprookje. Animatie van een ander niveau vinden we in het originele kleisprookje Mary and Max uit 2009 over de penrelatie tussen een klein meisje uit Australië en een autistische oudere man in Manhattan. Ook hier doen weinig woorden het werk. De mooie kleianimatie des te meer.
Mary and Max
Onmogelijke romantiek
Niet voor niets een platgewalst pad. De onmogelijke verhouding is nou eenmaal ideaal bronmateriaal voor hele goede fil Persoonlijke favoriet is Lost in Translation uit 2003, waarin verloren zielen Bill Murray en Scarlett Johansson elkaar vinden in een betoverend maar vervreemdend Tokio. De vrijwel volledige afwezigheid van fysiek contact in een relatie die onder de oppervlakte juist zo hartstochtelijk is, maakt dit kunststukje tot het summum der filmliefdes. Maar als we het hebben over onmogelijk met een hoofdletter 'O', dan spant Ang Lee's Brokeback Mountain uit 2005 natuurlijk de kroon. De homoseksuele relatie tussen hoofdpersonen Gyllenhaal en Ledger deed veel stof opwaaien en werd tot in den treure bespot. Onterecht, want het thema van de onmogelijke liefde wordt juíst door deze liefdesvorm te kiezen prachtig verwoord. Letterlijk en figuurlijk, want de cinematografie is adembenemend, terwijl het overtuigende spel van beiden het homothema op geheel natuurlijke wijze ombuigt tot een universele tragiek, waarin iedereen zich kan vinden. Last but not least mag hier natuurlijk niet The Notebook ontbreken. De eerlijkheid gebied te zeggen dat het geen persoonlijke favoriet is, maar deze film van Nick Cassavetes in de dvd-speler op Valentijnsavond is per definitie extra punten scoren bij je lief. Hoeft 'ie nog niet eens op play te staan. Het verhaal? De op voorhand gedoemde relatie tussen een meisje van stand en de immer net iets te knappe straathond.
Brokeback Mountain
Romantische romantiek
Een Valentijnspecial is natuurlijk nergens zonder de onvermijdelijke romcom (romantic comedy). Het genre lijkt haast onverzadigbaar. Terwijl ook hier het recept beproefd is, vallen miljoenen kijkers wereldwijd keer op keer weer voor de tragiek en de daaropvolgende vreugde die de girl of guy next door voor zijn of haar kiezen krijgt. Liefde, verliefd worden en de spanning die daar bij komt kijken, spreekt nu eenmaal ieders gevoel aan. Dat maakt de associatie met de hoofdpersoon ook zo gemakkelijk. Dat er op verschillende manieren invulling aan dit thema wordt gegeven, mag duidelijk zijn, met als belangrijkste het codewoord 'chemie'. Iets dat, om maar wat te noemen, Matthew McConaughey en Sarah Jessica Parker totaal ontberen in Failure to Launch . Of neem het misbaksel The Bounty Hunter van vorig jaar, met Jennifer Aniston en Gerard Bulter; een ballon en een cactus hebben nog meer chemie. Beter en leuker in deze categorie zijn bijvoorbeeld mozaïekfilms als Love Actually (2003) en het daarvan afgeleide Nederlandse equivalent Alles is Liefde (2007). Vermijd daarentegen een rip-off als Valentine's Day uit 2010. Minder zoetsappig, en daarom stiekem nog wat sterker, is een aantal titels uit de Judd Apatow-stal, zoals daar zijn The 40 Year Old Virgin met Steve Carrell, Forgetting Sarah Marshall met Jason Segel en natuurlijk Superbad , waarin Jonah Hill en Michael Cera op een briljante wijze gestalte geven aan de knullig ontluikende puberliefde. Kijken we naar de jaren '80 en '90, dan steken specialisten Sandra Bullock ( While You Where Sleeping ) en Meg Ryan meermaals de kop op. Waarbij van laatstgenoemde uiteraard When Harry Met Sally uit 1989 met stip aanbevolen is. Nog iets verder terug vinden we Annie Hall (uit 1977), de volgens velen beste romantische komedie van Woody Allen over de onwaarschijnlijke liefde tussen Diane Keaton en Allen zelf.
Love Actually
Bloedige romantiek
Horror en romantiek liggen niet zover uit elkaar als je zou denken. Vraag maar aan Bram Stoker. De negentiende eeuwse schrijver creëerde misschien wel de meest romantische fictiefiguur uit de moderne kunstgeschiedenis. Dat de edelman, graaf Dracula, een vampier is, nemen we dan maar voor lief. Hoewel Bela Lugosi, en met hem nog tientallen anderen, de rol van de Transylvaanse bloedzuiger al eerder op zich nam, is het de vertolking van Gary Oldman, in Francis Ford Coppola's Bram Stoker's Dracula uit 1992, die het in deze lijst wint. De graaf gaat, zoals beschreven in Stoker's boek, op zoek naar de reïncarnatie van zijn eeuwen geleden gestorven bruid. De vertelstijl, de gotische omgevingen en het spel van de cast staan garant voor een sfeervol romantisch avondje met een twist. Als we het over vampieren en ontluikende liefdes hebben, kunnen Lat den Rätte Komma In uit (2008) en de geslaagde Hollywood-remake Let Me In van vorig jaar niet ontbreken. Beide films vertellen het verhaal van een eenzaam en gepest jongetje dat bezoek krijgt van een zonderling meisje. Dat laatstgenoemde een vampier blijkt te zijn, houdt de liefde niet tegen, maar maakt het dorpje er niet veiliger op. En oké, er is natuurlijk de Twilight -saga, maar die mag je zelf ontdekken.
Lät den rätte komma in
Klassieke romantiek
Ook onder dit kopje moet een selectie worden gemaakt die totaal geen recht doet aan de omvangrijke lijst prachtfilms die in zo'n 120 jaar filmgeschiedenis uit de romantiekbus zijn gerold. Onvermijdelijk in dit genre is Casablanca uit 1942, met Humphrey Bogart en Ingrid Bergman. Oude liefde bloeit weer op tegen de broeierige achtergrond van Casablanca ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Een tijdloze film, dus zeer zeker geschikt voor een koude februari-avond. In dat rijtje vinden we het nog iets oudere en véél langere Gone With The Wind (1939); oorlog, hartstocht en familieperikelen. De liefdesroman was nog nooit zo mooi naar het witte doek vertaald. Een heel wat muzikalere romantische klassieker vinden we in de vorm van de West Side Story uit 1961. Shakespeareaanse taferelen tegen een fifties-achtergrond, voorzien van een prachtige soundtrack ( Maria! ). En ja, noem het de perversie van de auteur of gewoon vaderlandse trots, maar denken we aan vintage romantiek, dan moet er nu maar één naam door het hoofd spoken: Sylvia Kristel. De Nederlandse schone verwierf in 1974 nogal wat faam als de seksueel 'expressieve' Emmanuelle . De romantiek is hierbij al wat verder uit beeld dan in eerdergenoemde titels, maar voor de gelegenheid nemen we de schemerzone richting erotiek maar even mee in het lijstje. De film kreeg nog ontelbare vervolgen. Logischerwijs moesten deze films het niet hebben van een gedegen plot en verhaalopbouw.
Gone with the wind
Al schrijvend kan eigenlijk maar één conclusie worden getrokken: deze lijst kan nog veel langer. Kunstzinnige romantiek ( Amélie ), Middeleeuwse romantiek ( Braveheart ), woestijnromantiek ( The Sheltering Sky en The English Patient ), politiek geladen romantiek ( The Unbearable Lightness of Being ) of romantiek in de ruimte ( Star Wars ). Hoe je het ook wendt of keert, de liefde komt in heel wat meer films opdraven dan enkel de genre-aanduiding doet vermoeden. Zie bovenstaande dan ook als slechts een handreiking om in ieder geval de avond van de 14e februari door te komen. De rest moet je zelf doen. Happy Valentine!
