After Earth - recensie

M. Night Shyamalan lijkt met zijn nieuwste film op formulaïsche wijze een checklist te hebben afgewerkt.

Een sciencefiction film zeg je, Will? En het speelt zich af op aarde, alleen 1000 jaar nadat het menselijk ras dit verlaten heeft? Oké, een exotische locatie hebben we dus. Nu hebben we nog een motivatie nodig voor een reis door dit gebied. Stel nou dat het leven van de held afhangt van het bereiken van punt B binnen een bepaalde tijd. Klinkt prima! Nu alleen nog een aantal obstakels. Een dichtbebost gebied? Check! Een wild stromende rivier? Check! Een ondergrondse lavastroom? Yep! Alleen nog een vulkaan en dan zijn we er wel. Oh, en stop er nog een paar dieren in, reuzenarends en sabeltandtijgers en dergelijke.

Al deze elementen zijn aanwezig inAfter Earth, de nieuwe film van M. Night Shyamalan. Ditmaal koos hij voor een sci-fi avontuur met veel actie en CGI, ver verwijderd van zijn meeste andere filUnbreakable enSigns waren namelijk juist low-key variaties op de superhelden- en buitenaardse invasiefilm. Bij een grote film horen ook grote sterren, zo lijkt de gedachtegang te zijn geweest. Will Smith schoof als bedenker van het verhaal zijn zoon al naar voren voor de rol van Kitai. Het casten van zichzelf als de vader bleek daarna geen grote stap. Met kassuccessen alsMen in Black 3, The Karate Kid enThe Pursuit of Happyness in het achterhoofd zal het bekende duo de film aanlokkelijker maken bij het grote publiek.

Kitai is de zoon van de strenge generaal Cypher Raige (Will Smith). Cypher is ervaren in het veld en is met name vaardig in het ‘ghosten’, het onzichtbaar worden voor de buitenaardse Ursas die hun slachtoffers kunnen volgen door het waarnemen van angst. Zoonlief staat voortdurend in de schaduw van deze held en probeert met alle macht bij hem in de buurt te komen. Wanneer hij niet wordt toegelaten tot het Ranger Corps stelt hij zowel zijn vader als zichzelf teleur. Een kans om zich te bewijzen presenteert zich op dramatische wijze. Cyphers vrouw spoort hem namelijk aan Kitai mee te nemen op zijn laatste reis voor zijn pensioen. Tijdens deze reis komt het schip terecht in een asteroïdenstorm, waardoor het geforceerd wordt op aarde te landen. Kitai en zijn vader komen er, als enige overlevenden van de crash, achter dat ze geen contact kunnen maken met de thuisplaneet. Er zit niets anders op dan zich een weg te banen naar het staartstuk van het schip. Het probleem is echter dat deze tientallen kilometers verderop terecht is gekomen.

Vanaf dit moment krijgt de dynamiek tussen vader en zoon een nieuwe impuls. Vanwege een ernstige verwonding aan zijn been moet Cypher namelijk achterblijven in de cockpit. Van daaruit kan hij contact houden met Kitai en hem door de gevaren navigeren. Een dergelijke passieve rol vereist echter een acteerprestatie die Will Smith niet kan leveren. Hij blijft hangen in een grommend archetype van de strenge leermeester. Het overdreven fronsen werkt al snel op de lachspieren en maakt het moeilijk de relatie tussen de twee serieus te nemen. De discussie over nepotisme daargelaten, laat ook zoon Jaden weinig indrukwekkends zien. Het is duidelijk dat hij bij lange na geen volgroeid acteur is. Hij bewijst inAfter Earth in ieder geval nog niet dat het vak voor hem weggelegd is.

Ook visueel valt er weinig te genieten. In tegenstelling tot eerdere films van Shyamalan leuntAfter Earth veel op special effects. Deze zijn echter sterk achterhaald en zouden zelfs tien jaar geleden weinig indruk hebben gemaakt. Hoewel enkele vergezichten er prima uitzien, worden de gebreken dichterbij duidelijker. Wanneer de camera zich langs het levenloze lichaam van een reuzenarend beweegt, komt de kwaliteit gevaarlijk dichtbij die van made-for-tv B-fil Zelfs het dynamische cameragebruik in de achtervolgingen kan niet verhullen dat er simpelweg niet genoeg aandacht is besteed aan de effecten.

After Earth lijkt de opzet te hebben voor een vermakelijke hersenloze sci-fi film. Maar door het op vele fronten misslaan van de plank blijkt ‘vermakelijk’ een te groot woord. Scenarist Gary Whitta vertelde tijdens het Comic-Con panel over de film dat Will Smith het idee voor de film kreeg toen hij televisie aan het kijken was. Het ging om een programma alsI Shouldn’t Be Alive. De naam van dit programma zorgt met betrekking totAfter Earth voor een ironische naklank: de film heeft weinig recht tot bestaan.