Een arm gezin dat je vooral koud laat.
Het filmfestival in Berlijn ging ons al voor met de release vanAn Episode in the Life of an Iron Picker en won daar de grote juyprijs en de Zilveren Beer voor beste acteur. Ook isIron Pickergemaakt door Danis Tanovic, de regisseur vanNo Man’s Land, die hier in 2002 een Oscar voor Beste Buitenlandse film voor mocht ontvangen. Met dit waslijstje aan prijzen zijn de voortekenen voor een goede film positief, maar dit pakt echter teleurstellend uit doordat de context nooit meer wordt dan een armoedig gezin dat in de problemen komt.
Gezin in moeilijkheden
Dit gezin bestaat uit Nazif, Senada en twee kinderen, die in een verpauperd achterstandsdorpje in Bosnië wonen. Nazif probeert door oud ijzer te verzamelen voedsel op tafel te krijgen, terwijl Senada thuis blijft om het huishouden bij te houden en op de kinderen te letten. Senada is zwanger van een derde kind en moet plots naar het ziekenhuis omdat ze last heeft van steken in haar buik. Aangekomen bij het ziekenhuis blijkt dat zij een miskraam heeft gehad en 500 euro moet betalen om de ongeboren foetus operationeel te verwijderen. Dit kan deze Roma-familie niet zomaar betalen, wat hun in een angstvallige situatie brengt. Nazif ziet wanhopig hoe de gesteldheid van zijn vrouw verslechterd, terwijl hij nog het laatste beetje schroot probeert te verkopen, aangezien dat het enige is wat hij kent en kan doen in de levensomstandigheden waar hij in verkeert. Dit levert echter niet genoeg op, waardoor Nazif andere middelen moet bedenken om zijn vrouw en zijn gezin te redden.
Roma
De film kan behandeld worden als een reconstructie van waargebeurde feiten, die door Danis Tanovic met engagement wordt gebruikt om versnippering, maatschappelijke nalatigheid en het wegzetten van een etnische minderheid bespreekbaar te maken. Danis las dit verhaal in een plaatselijk krantje en werd boos over het feit dat niemand hulp bood aan een gezin in nood. Hoewel dit een goed uitgangspunt is, geeft de film geen algemeen beeld hoe groot het discriminatieprobleem in Bosnië is, wat de positie is van de Roma, wat voor volk de Roma überhaupt is of andere achtergrondinformatie dat begrip voor dit onderwerp kan oproepen. Een voorbeeld is dat Danis indirect stelt dat Roma kansarm zijn. Het hele verhaal is echter dat Roma traditioneel niet zo veel geven om onderwijs en dus in veel gevallen daarom niet kunnen lezen en schrijven.
Kern van waarheid
An Episode is tot de kern van de werkelijkheid teruggebracht, waarbij het overgrote deel van de cast zichzelf speelt. Er is geen script gebruikt en alles is opgenomen met een simpel handcameraatje om alles nog realistischer te doen aanvoelen. Het gebruik van non-professionele acteurs als Nazif en Senada, die zichzelf spelen, werkt: ze komen neutraal over en passen in het gestileerde kader van de film. Dit heeft echter het nadeel dat er geen enkele emotie bij de kijker losgetrokken wordt, waardoor de onderliggende aantijging tegen discriminatie het enige is wat overeind blijft. Danis weet een balans te vinden tussen documentaire en speelfilm, maar helaas blijft het te verhaal te afgebakend waardoor de film geen van beide is.
Conclusie
An Episode in the Life of an Iron Picker is een verfilming van een waargebeurd verhaal, verteld met een documentaire-achtige stijl zonder iets te romantiseren of te vertekenen. Hoewel Danis Tanovic er in slaagt enige discussie los te maken over de discriminatieproblematiek in een onderbelicht stukje Europa, voldoet de film toch niet om een algemeen beeld te geven en de kijker te voorzien van enige context om de situatie volledig te begrijpen. Het is voor iedereen te snappen dat een gezin in moeilijkheden geholpen dient te worden, maar het is onmogelijk om uit de gepresenteerde reconstructie een volledig onderbouwd beeld te krijgen van de algemene situatie van de Roma in Bosnië. Het resultaat is een onbewogen zit van 74 minuten, met wat nadenkwerk achteraf.
