Battleship - recensie

Mocht de nieuwe film van Peter Berg de 200 miljoen dollar die het gekost heeft met een grote winst terugverdienen, dan staan bordspellen alsRisk enOuija op het programma om verfilmd te worden. Hopelijk zullen deze producten het daglicht nooit zien.

Battleship is gebaseerd op het gezelschapsspel dat in Nederland bekend staat alsZeeslag, het tactische spel waarbij de spelers door logisch redeneren erachter moet komen waar de vloot van de tegenstander zich bevindt om deze vervolgens tot zinken te brengen. In de film is één partij vervangen door een groep buitenaardse wezens die richting aarde zijn gekomen nadat men vanaf de aarde een signaal richting hun thuisplaneet stuurde. Het gevolg hiervan zijn grootschalige gevechten rond Pearl Harbor die op een vreemde manier refereren aan de bekende slag uit de Tweede Wereldoorlog. Alex Hopper, gespeeld door Taylor Kitsch, voegt zich bij de marine en hoopt hierbij admiraal Shane (Liam Neeson) te overtuigen dat hij goed genoeg is voor de hand van zijn dochter. De omstandigheden dwingen Hopper een prominente plek in te nemen in de bescherming van de planeet tegen onaards gespuis.

Het actiespektakel is geregisseerd door Peter Berg, voornamelijk bekend door zijn regie vanHancock enThe Kingdom. Verder heeft hij een belangrijke rol gehad in de creatie van de televisieshowFriday Night Lightsdie tweemaal werd genomineerd voor een Emmy Award. Taylor Kitsch speelde één van de hoofdrollen in dit drama en heeft metBattleship weer met Berg samen mogen werken. Helaas weet Kitsch het niveau van eendimensionale actieheld niet te ontstijgen. Hij loopt het risico om met rollen als deze en die inJohn Carter eenzelfde reputatie te krijgen als Sam Worthington als inwisselbare mannelijke lead in overwegend simpele actiefil Opvallend is verder het debuut van popster Rihanna. Het is duidelijk dat ze probeert een versie van de glasharde Vasquez uitAliens door te laten klinken in haar uitvoering. Verder is ook Liam Neeson opgetrommeld als admiraal, maar zijn aanwezigheid voegt verder niet veel toe.

Van het bronmateriaal is nog maar weinig te herkennen inBattleship. Afgezien van een aantal scènes waarin via computerschermen op verschillende coördinaten wordt geschoten, is de essentie nergens te bekennen. Naast deze gimmick is de enige overeenkomst dat er in de film eveneens een slagschip voorkomt. De makers hebben gekozen om de formule om te toveren in eenalien invasion film waarbij de achtergrond van de vreemdelingen er weinig toe doet. Overigens is de beslissing om hier niet verder op in te gaan een goede geweest, aangezien het uitleggen van een dergelijke ridicule opzet vaak uitloopt in gekunsteld verklaarwerk.

Helaas neemt de film zichzelf over het algemeen veel te serieus. In het begin lijkt er nog met een grote knipoog naar het eigen principe gekeken te worden, maar dit verandert radicaal wanneer de aarde bedreigd wordt. De film heeft daarna veel weg van een reclamespot voor de zeemacht. Amerika en haar defensiemacht zijn de duidelijke helden die de mens tegen onheil beschermen, alle speelsheid gaat hierbij verloren. In een aantal scènes, laat in de film, herpakt de film zich door een aantal ridicule gebeurtenissen (inclusief een driftende pantserkruiser) die met rechtover-the-top genoemd kunnen worden. Het lijkt erop dat een film over een bordspel slechts op ironische wijze kan werken. Helaas neemtBattleship zichzelf verder veel te serieus, waardoor de nationalistische ondertoon naar de voorgrond komt. Het hele visuele circus dat de film presenteert wordt in ieder geval gekenmerkt door hoge productiewaarden. De gigantische setpieces ziet er prima uit, ondanks dat ze grotendeels digitaal geproduceerd zijn. De stukken CGI die wat minder goed uit de verf komen, heeft Berg proberen te verhullen door een enorme dosislens flare toe te voegen. J.J. Abrams zou er jaloers van worden. Het spektakel op grote schaal is verder te vergelijken met de gemiddelde Michael Bay of Roland Emmerich film, wat betekent dat de film volgens een groot-groter-grootst schema toewerkt naar het einde.

Het grootste probleem blijft bijBattleship dat men niet goed heeft ingespeeld op het belachelijke feit dat de film op een bordspel is gebaseerd. Dit gegeven had prima gewerkt als satire of actiekomedie, maar er is veel te serieus omgegaan met de formule. Een scène waarin beelden van gewonde mariniers worden bijgestaan door slow-motion beelden en melancholische muziek voelt bijvoorbeeld volledig misplaatst. Het concept om een dergelijke emotionele impact te behalen met aan de basis een bordspel is op zichzelf al onhaalbaar. Het medium waarop het gebaseerd is heeft over het algemeen geen enkele narratieve waarde en een verfilming is dus moeilijk te verantwoorden. Het schaakspel kan bijvoorbeeld wel dienen als thematische rode draad, zoals bijvoorbeeld inThe Seventh Seal van Ingmar Bergman, maar een verhaal baseren op de inhoud van het spel zelf werkt gewoon niet.

Battleship is een erg slordige film geworden die zichzelf grotendeels veel te serieus neemt. Het overwegend nationalistisch en militaristisch getinte gedachtengoed komt hierdoor op de voorgrond te staan. Het is moeilijk voor te stellen dat er nog steeds zulke ongenuanceerde films over soldaten geproduceerd kunnen worden sinds de vele protestfilms die de Vietnamoorlog heeft voortgebracht. Hoewel de effecten in de film goed genoeg zijn, is er, op een aantal scènes richting het einde na, weinig reden te vinden om een bioscoopbezoek te verantwoorden. Slechts een ironische kijkhouding kan enig plezier halen uit deze schreeuwerige inspiratieloze actiefilm.