In deze nieuwste Marvelfilm komt het gevaar van binnenuit.
Er gaat bijna geen week meer voorbij of we horen op het nieuws dat regeringen onze telefoongesprekken aftappen en onze internetgeschiedenis analyseren. Dat zijn, op zijn zachtst gezegd, zorgelijke praktijken waar mensen zich terecht boos over maken. Voor filmliefhebbers is er echter enige troost. Deze ontwikkelingen betekenen immers de terugkeer van paranoiafilms en complotthrillers. Zoals we in de jaren '70 hebben kunnen zien, kunnen Amerikanen daar heel goed mee overweg.Captain America: The Winter Soldier is gemaakt in de stijl van dit soort fil Het is niet van dezelfde kwalitieit, maar wel een bijzondere film. Het is grimmiger en pessimistischer dan de meeste andere Marvelfilms en het neemt zijn ideeën serieus.
Vertrouwensbreuk met SHIELD
The Winter Soldier vindt twee jaar na de gebeurtenissen in The Avengers plaats. Supersoldaat Steve Rogers (Chris Evans), ofwel Captain America, probeert zich nog steeds aan te passen aan het leven in de 21ste eeuw. Het zijn echter niet de technologische veranderingen, maar vooral de ideologische veranderingen waaraan hij niet kan wennen. Veiligheid en ordelijk gezag lijken voor de Amerikaanse regering, en voor SHIELD, van groter belang te zijn dan vrijheid. Veel tijd om daarover na te denken heeft hij echter niet, wanneer SHIELD-directeur Nick Fury (Samuel L. Jackson) aangevallen wordt en het blijkt dat SHIELD zelf achter die aanval zit. Alexander Pierce (Robert Redford), een hoge pief van SHIELD, heeft de mysterieuze supersterke Winter Soldier ingehuurd om Nick uit te schakelen. Daarnaast heeft Alexander SHIELD tegen Captain America opgezet, waardoor onze held niet meer weet wie hij kan vertrouwen. The Black Widow (Scarlett Johansson) en 'normale' soldaat Sam Wilson (Anthony Mackie) zijn zijn de enige bondgenoten in de strijd om Nick Fury en SHIELD te redden.
Nick Fury
De film begint niet al te hoopgevend. Aan het begin zijn er enkele irritante scènes waarin Steve nogal overdreven piekert en worstelt met zijn leven in de moderne wereld. Deze scènes volgen op het openingsgevecht op een gekaapt schip. Deze is niet al te inspirerend in beeld gebracht door regisseurs Joe en Anthony Russo. Het is sowieso opvallend dat Marvel hen heeft ingehuurd voor deze klus. Tot nu toe hadden zij immers alleen maar weinig opvallende rom-coms als You, Me and Dupree gemaakt. Gelukkig bewijzen ze als snel dat ze ook met actie overweg kunnen. De aanval op Nick lijdt tot een spectaculaire achtervolging door de straten van Washington. Het is het eerste goede moment in de film, die vanaf dan niet meer verzwakt, ondanks enkele 'verrassende' plotontwikkelingen die je mijlenver ziet aankomen. Heel erg is dit echter niet, zeker omdat een van die plotontwikkelingen er voor zorgt dat Nick Fury, en dus Samuel L. Jackson, eindelijk een wat grotere rol heeft. Jackson doet het heel goed en heeft veel plezier. Dat geldt ook voor Scarlett Johansson en Robert Redford, wiens rol een hommage is aan zijn rol in complotthriller Three Days of the Condor uit 1975. Deze drie acteurs zijn zo goed dat hoofdrolspeler Chris Evans - die zeker niet slecht is - daar toch wat flets bij afsteekt.
Paranoia
Na de aanval op Nick wordt de film een echte paranoiathriller. Dat komt niet alleen doordat Steve en zijn bondgenoten niemand meer kunnen vertrouwen en constant op hun hoede moeten zijn, maar ook door de onthulling van Alexanders plan. Hij blijkt een oorlogswapen te hebben ontwikkeld dat de gedragspatronen van alle mensen kan bekijken en vervolgens door middel van een algoritme kan bepalen welke mensen een gevaar voor de maatschappij vormen, waarna het ze direct kan vermoorden. Dit zal volgens Alexander lijden tot de dood van miljoenen mensen, maar uiteindelijk betekent het dat de rest van de mensen op aarde in orde zullen kunnen leven. Daarnaast leren we ook dat SHIELD baat had bij veel van de conflicten van de twintigste eeuw. Het mag duidelijk zijn dat de maatschappijkritiek van Winter Soldier niet al te subtiel is, maar wel effectief. Het is ook interessant dat het doel van de schurken in deze film feitelijk hetzelfde is als het doel van de helden. Beiden willen ze een veilige, leefbare wereld, alleen de middelen waarmee ze dat willen bereiken verschillen. Uiteindelijk draagt de film dan ook de mooie boodschap uit dat hoe sterk de Marvelhelden ook zijn, ze niets waard zouden zijn zonder een moreel kompas en medemenselijkheid.
Conclusie
Captain America: The Winter Soldier is een superheldenfilm in de stijl van de paranoiathrillers uit de jaren 70. Natuurlijk is het ook een popcornfilm met enkele spectaculaire actiescènes. Het bewijst echter dat ook een popcornfilm op een serieuze manier morele dilemmas kan aansnijden zonder daarbij erg prekerig te worden. De film begint zwakjes, maar wie even geduld heeft, zal blij verrast worden.
