Deze nieuwe Nederlandse film van regisseur Steven de Jong gaat volgens de tagline over "ontbering, wilskracht en liefde". In hoeverre kunnen we deze film over de typisch Hollandse Elfstedentocht ook zo noemen?
Plot
Het verhaal speelt zich af in 1963. Op de dag waarop wordt aangekondigd dat de Elfstedentocht door zal gaan, ondanks de kou, het gure weer en het slechte ijs. Een aantal verhaallijnen doorkruisen elkaar in de film. Chava voor in 't Holt speelt Annemiek die haar vriendje Melle verloren heeft in 1962 door een wak in het ijs. Zij schaatst de tocht omdat het de grootste droom van Melle was. Dan heb je de toekomstige vader Kees, gespeeld door Chris Zegers, die onlangs zijn baan en zijn vriendin (Chantal Janzen) kwijtgeraakt is. Om zichzelf te bewijzen gaat hij de tocht schaatsen. En dan is er nog Cas Jansen, die soldaat Henk speelt. Hij deserteert en gaat mee met de tocht zonder duidelijke reden. En als laatste is er beginnend acteur Lourens van den Akker als boer Sjoerd. Hij heeft de droom een eigen boerderij te beginnen, maar omdat zijn vader hem financieel niet kan steunen, vraagt hij aan zijn ooms of zij garant kunnen staan voor hem. Hij moet hen bewijzen dat hij, in tegenstelling tot zijn vader, wel doorzettingsvermogen heeft.
Houterig acteerwerk
Olga Meijer heeft in haar recensie van Komt een Vrouw bij de Dokter een goed punt gemaakt, namelijk dat "Nederlandse acteurs doorgaans op emotionele momenten blijven steken in houterig uitgesproken ‘godverdomme’s’ ". In De hel van '63 is dat helaas ook het geval. De karakters worden door de acteurs neergezet als karikaturen. Zeker de weergave van journalist Jack (Dirk Zeelenberg) is belachelijk. Maar met de dialogen die hij van de scriptschrijver voorgeschoteld krijgt, kan ik me voorstellen dat het moeilijk is om gemeend over te komen. Als de serieuze mannen in de vergaderzaal zeggen dat Jack weg moet gaan omdat er een besloten vergadering plaats zal vinden, zegt de Telegraafjournalist gevat: "Wat is er besloten?"
Het samenspel tussen Cas Jansen en Chris Zegers voelt nep aan. Als ze tegen elkaar praten lijkt het alsof ze het script aan het oplezen zijn van een autocue. Sterker nog, hun scènes neigen naar vervelend. Henk is Kees vooral heel veel aan het pushen, omdat hij vaak op wil geven. Deze twee karakters kenden elkaar voor de tocht niet, maar Henk kan het niet laten om Kees verscheidene malen tips te geven en om hem te vertellen dat hij zijn bril op moet doen, omdat zijn ogen anders bevriezen. Het is geen grote schok voor de kijker als Kees' ogen daadwerkelijk bevriezen.
Humor
Dit zou allemaal geen probleem zijn, als het de bedoeling was dat de film grappig is. Karikaturen kunnen dat zijn en in deze film is het moeilijk je lachen soms in te houden. Maar naar aanleiding van de trailer en de tagline dacht ik dat het een serieuze film moest worden. Dat is het zeker niet. Oplossingen voor problemen neigen van onrealistisch naar ronduit komisch. En ook dat is geen probleem, als het de bedoeling was.
Special effects
Ik kan nog wel even doorgaan over de vreemde dialogen en de nutteloze verhaallijnen, maar ik stap nu liever over op de positieve eigenschappen van deze film. Dat zijn er toch ook wel een paar. De locatie is prachtig en het geeft de film een echt Nederlands tintje (met name door de windmolens), ook al is hij voor het merendeel in Lapland opgenomen. Over de special effects kan ik niets slechts zeggen. Zo viel het bijvoorbeeld niet op dat er mensen door het gebruik van computer animaties toegevoegd zijn. De visualisatie van het noodweer in de vorm van een witte wolf, is onnodig, maar het is wel een geïnspireerd idee van de Jong.
"Ben je thuis iets?"
Maar het beste van de film is beginnend acteur Lourens van den Akker. Lourens is de enige van de hoofdrolspelers die uit Friesland komt en die van jongs af aan al op het ijs staat. Bovendien is hij de enige acteur die een geloofwaardig acteerspel neerzet, misschien heeft dit iets te maken met het feit dat hij zich in een natuurlijke situatie bevindt. Alles wat hij zegt lijkt gemeend, ook al klinkt het soms wat kneuterig. Niet alleen zijn acteerwerk is beter maar hij heeft ook de meest inspirerende verhaallijn. Bovendien is hij het enige personage waarvan je hoopt dat hij de finish haalt.
Conclusie
Als je in je achterhoofd houdt dat de film af een toe belachelijk momenten bevat en als je daarom kan lachen, is de film zo erg nog niet. Het is alleen een jammer dat in de tijd waarin Nederlandse films zoals Bride Flight, Zwartboek, Oorlogswinter en Komt een Vrouw bij de Dokter zijn gemaakt, zoiets als De Hel van '63 wordt gemaakt. Het voelt als een achteruitgang. De dialogen en de karakters komen nep en amateuristisch over en de verhaallijnen laten vaak wat te wensen over. Wel heeft regisseur Steven de Jong goed gebruik gemaakt van het Finse landschap en van de special effects. Als je al geen fan was van Nederlandse films, is deze geen aanrader, hij zal je standpunt alleen maar bevestigen. Als je daarentegen het acteerwerk en de knulligheid van de meeste Nederlandse films wel kunt waarderen, dan is De hel van '63 echt iets voor jou.
