Fifty Shades of Grey - recensie

50 tinten grijzige saaiheid.

De 50 tinten boektrilogie bracht voor veel vrouwen SM de huiskamer in. Alleen al van het eerste deel zijn er wereldwijd 60 miljoen exemplaren verkocht, waarvan 1,5 miljoen in Nederland. En omdat het boek hier bij een literaire uitgeverij verscheen, kreeg het daardoor zelfs wat extra aanzien, alhoewel de directeur pochte het niet gelezen te hebben. Bij zoveel succes kon een Hollywood verfilming natuurlijk niet uitblijven. De vele voorpremières woensdagavond trokken een record aantal bezoekers naar de zogenaamde 'Ladies Nights', waarvan velen het boek verslonden zullen hebben. De vraag is dan ook wat er in de handen van een grote Hollywood studio met het vermeende kinky gehalte is gebeurd.

Allereerst moet ik deze recensie beginnen met de disclamer dat ik het boek - net als vele andere mannelijke filmjournalisten - niet gelezen heb. Nu hoeft dat voor een boekverfilming geen probleem te zijn: de film moet altijd op zichzelf kunnen staan en op eigen waarde beoordeeld worden. Het verhaal mag wel bekend verondersteld worden. De verlegen Anastasia Steele komt door een interview in contact met de steenrijke Christian Grey, eigenaar van Grey Enterprises. Grey raakt gefascineerd door het meisje en langzaam komt ze uit haar schulp, totdat hij haar introduceert in zijn Rode Kamer: een ruimte vol SM- en bondage attributen. Ze gaat er in mee, maar hoe ver ze haar eigen grenzen wil oprekken, dat blijft de vraag.

Bosje touw

Op papier kan het idee van het verkennen van je eigen fysieke en psychische grenzen een interessant spel opleveren. Maar in handen van regisseur Sam Taylor-Johnson en scenarioschrijver Kelly Marcel levert het vooral een slap aftreksel af van iets dat veel opwinderder had kunnen zijn. Het meest spannende dat we te zien krijgen, is een fractie schaamhaar, wat slaan op billen die totaal niet rood worden en wat gefrunnik aan een bosje touw. En voor we bij de eerste seks scène zijn, hebben we de helft van de film al achter de kiezen.

Zaaddodend papje

De acteurs, Jamie Dornan als de magnaat Christian Grey en Dakota Johnson als de studente Anastasia Steele zetten zeker geen slechte prestatie neer. Maar door de clichématige opbouw, het saaie uitgekauwde script met dialogen die rechtstreeks uit de boeketreeks lijken te komen (al ontbreken uitroepen als 'Holy cow' die wel in het boek staan) blijven de ambities steken. Het warrige haar en uiterlijk van Anastasia moet er waarschijnlijk voor zorgen dat ze niet al te mooi overkomt, zodat iedere kijkster zich in haar kan verplaatsen, terwijl het afstandelijke karakter van Grey met glimmende auto's, piano's en vloeren dik wordt aangezet. Dit is iemand om tegenop te kijken, maar waar diep van binnen toch emotie moet zitten. De boodschap kortom van elke damesroman. Met vloeiende camerabewegingen en voor elke scène een popnummer met bijpassende tekst wordt de kost als een zaaddodend papje naar binnen gegoten.

Normatief

Een nog groter probleem is het veilige normatieve kader waar de film in wil blijven. Het begrip 'normale mensen' wordt te pas en onpas gebruikt. Duidelijk is dat Grey's voorkeur voor SM een afwijking is die niet verklaard wordt uit lust, maar uit een jeugdtrauma dat - gezien het gapend grote open einde - in de volgende film zeker aan bod zal komen. Daarmee laat de film, in combinatie met de preutse beelden, een duidelijke moraal zien. Wie zulke rare fantasieën heeft, moet wel erg in de knoop zitten met zichzelf. Fifty Shades of Greyals metafoor voor een kuisheidsgordel, wie had dat kunnen denken.

De verfilming van het eerste deel van de succesvolle 50 Tinten trilogie kon niet laffer beginnen. Films alsNymphomaniacvan Lars von Trier durven hierin wel grenzen op te zoeken. Zelfs in de gemiddelde tienerkomedie is meer te zien dan inFifty Shades of Grey. Het acteren van de twee hoofdrolspelers is zeker niet slecht, maar het materiaal waar ze het mee moeten doen, stelt flink teleur. Ik kan me niet voorstellen dat bezoekers van de film geïnspireerd de zaal verlaten, iets wat het boek wel teweeg schijnt te hebben gebracht. Maar bovenal is het een saaie film.Fifty Shades of Grey; de titel schetst al de grauwe middelmaat.