Holy Motors - recensie

De meest bizarre en intrigerende film van het jaar.

Eén van de verrassingen dit jaar op het filmfestival van Cannes was de nieuwe film van Leos Carax (Les Amants du Pont Neuf, Mauvais Sang). Critici wisten niet of ze nou aangenaam verrast of aangenaam beetgenomen waren. Een mengeling van vreemde fratsen en waanbeelden uit de films van David Lynch en de schlockhorror van een (jongere) David Cronenberg, zo werd de film ruwweg omschreven. En het verhaal heeft ook wel wat weg van Cronenbergs meest recente filmCosmopolis. Gelijk is het uitgangspunt van een schijnbaar rijk persoon die zich rond laat rijden in een limousine, dat als vehikel dient om een keur aan personages te ontmoeten en een reeks ervaringen te beleven. Alleen gaat Carax nog een stapje verder; de surrealistische reis van monsieur Oscar (Dennis Lavant) is nog vreemder doordat hij steeds in een andere rol stapt. De film is daardoor een caroussel van de meest uiteenlopende personages, maar hoe samenhangend is dan het uiteindelijke resultaat?

Eén van de krachten vanHoly Motorsis de ene na de andere verbazing waarin Carax het publiek doet vallen met steeds bizardere personages en gebeurtenissen.Op alle fronten is hij volstrekt onberekenbaar. Steeds wanneer hij een stukje van de betekenis en de waarheid achter de ware identiteit en de reden achter Monsieur Oscar's rollenspel onthult, bedenkt hij weer een nieuwe kwinkslag om je als kijker heerlijk te verwarren. Zo blijf je bijvoorbeeld altijd in het ongewisse over de ware identiteit van Oscar, als dat al zijn eigen naam is. Het spreken van veel verschillende talen maakt de identiteitskwestie alleen maar prangender. Een ander sterk punt van de film is de visuele verbeeldingskracht van de steeds vreemder aandoende scènes. Zo is er een uiterst briljant opgezet liefdesspel tussen twee mensen in zogenaamde motion-caputure pakken dat even betoverend als bizar is. Toch maakt het ten alle tijden veel indruk. Visueel geestig is ook de opening waarin een personage zomaar door een muur lijkt te stappen.

Soms zoekt Carax ook bewust de grenzen op van het toelaatbare, en het is daar dat hij een groot publiek zal kwijtraken. Het segment met de beeldschone Eva Mendes is zonder twijfel de meest bizarre scène van het jaar. Hij laat hier letterlijk dingen zien die je nog nooit gezien hebt, en dan is de zwerver die teder aan haar haar sabbelt nog niet eens het toppunt. Een bijzonder kwetsbare Kylie Minogue in een andere kleine gastrol zorgt voor een emotioneel hoogtepunt in de film, waarin een klein tipje van de ware identiteit van de hoofdrolspeler wordt opgelicht. Hetgeen vervolgens weer compleet in diskrediet wordt gebracht met de daarop volgende segmenten. En zo gaat de film eigenlijk door.

Het is een bijzonder intellectueel en uitdagend steekspel tussen de kijker en de maker dat zich kan meten met de psychologische trips van David Lynch in bijvoorbeeldMulholland Drive. Dat het slot geen definitief uitsluitsel zal bieden, is geen verrassing maar de bijzonder geestige manier waarop Carax het voorgaande een vervolg geeft, toont zijn kunde als een regisseur die verschillende disciplines beheerst. Het “C'est moi” van het hoofdpersonage bij een wel heel harig gezin aan het eind is zo daarom ontroerend én komisch.

Holy Motorsis vooral een uitdagende en bijzondere film. Het biedt iets wat je letterlijk nog nooit gezien hebt. Bizar, intrigerend maar voor veel kijkers waarschijnlijk ook vervreemdend. Tussen al het blockbuster geweld deze zomer een intellectueel kunststukje dat nog lang zal naspoken.