How I Ended This Summer - recensie

Ergens in het noordoosten van Rusland bestieren twee totaal verschillende mannen samen een weerstation. De jonge Pavel en de ervaren Sergei hebben totaal niets met elkaar gemeen en Pavel verveelt zich stierlijk.

Ergens aan het einde van de wereld bevindt zich de plek Chukotka, een poolgebied ten noordoosten van Rusland. En als jij denkt dat je het slecht getroffen hebt met je kantoorbaantje in het grauwe en grijze Nederland, dan heb je vast nog nooit beseft dat er ook mensen bestaan die in Chukotka wonen en werkzaam zijn op een weerstation. Want dat mag je met recht een klotebaan in een on-inspirerende omgeving noemen. De hoofdpersonen uit How I Ended This Summer hebben namelijk de ondankbare taak om het weerstation in Chukotka te bestieren. De jonge Pavel (Grigory Dobrygin) loopt er stage gedurende de zomer en de ervaren Sergei (Sergei Puskepalis) loopt al heel wat jaartjes mee in de weerbusiness aldaar.

De twee mannen hebben weinig meer met elkaar gemeen dan honger en dorst. Pavel verveelt zich stierlijk en zou het liefst spelletjes spelen op de computer, dat gedoe met die weermeters vindt hij allemaal maar overdreven. Sergei, daarentegen, heeft respect voor de oude garde en verricht alle arbeid met de hand; hij neemt zijn taak zeer serieus. De twee bemoeien zich nauwelijks met elkaar, totdat Pavel gedwongen wordt Sergei te confronteren met slecht nieuws en hun monotone bestaan verandert in een existentiële nachtmerrie.

Geïsoleerd gevoel
How I Ended This Summer duurt een flinke twee uur en de film speelt zich af op één enkele locatie. Dynamiek en tempo zijn hier absoluut niet aan de orde, en naar verwachting is dat ook niet waarvoor men deze film zal kijken. Wat de waarde van deze film zeker doet verhogen, is de achtergrondinformatie over het productieproces. De locatie, waar je zelfs je ergste vijand niet naartoe zal sturen, bestaat echt. Het weerstation dat we zien in de film, werkt nog en als klap op de vuurpijl werken er vijf mensen. Vijf mensen die volkomen geïsoleerd, op vijf uur rijden van de eerste stad, wonen en werken. Voor regisseur Alexei Popogrebsky ( Simple Things , Kotkebel ) was het belangrijk om het geïsoleerde gevoel van de omgeving te creëren. Een omgeving die qua tijd en ritme een enorm contrast vormt met onze hectische westerse samenleving.

Dynamiek van het zwijgen
Als liefhebber van zowel art-house films als mainstream films is het soms wel eens even wennen wanneer ik in een lange tijd geen echt art-house film heb gezien. Het mooie van art-house is dat de waardering vaak later in de film komt. Het eerste half uur van de film moet ik mijn neiging tot wegkijken vaak in bedwang houden; er valt namelijk helemaal niets te beleven op dat weerstation. Maar wanneer er in beeld niets wordt beleefd, draaien de emoties vaak overuren. De omschakeling van de dynamiek in beeld naar de dynamiek van het zwijgen heeft soms wat tijd nodig. Wanneer die omschakeling heeft plaatsgevonden zien we dat de twee hoofdrolspelers beiden hunkeren naar contact. Pavel hoopt dat Sergei eindelijk eens ontdooit waardoor het gezellig kan worden, en Sergei houdt de boot af omdat hij weet dat Pavel uiteindelijk weer zal vertrekken. Sergei is alleen lief tegen zijn vrouw en kind waarmee hij contact houdt via sms-jes. Het is onduidelijk hoe lang Sergei het weerstation al bestiert, maar ik vermoed dat hij zich daar al enkele jaren ophoudt. Wanneer Pavel eindelijk eens een belangrijk klusje krijgt, lijken de gemoederen wat gunstiger te worden en Sergei gaat zelfs uit vissen. Maar dan krijgt Pavel een verontrustend radiobericht voor Sergei door en het is aan Pavel de taak dit bericht foutloos over te brengen. Als Sergei weer terugkeert van zijn visreisje, is hij in een opperbeste stemming. Hij heeft veel vis gevangen en leert Pavel om de vis schoon te maken, waarbij Sergei hem een anekdote over zijn vrouw vertelt. Pavel, blij dat er eindelijk eens een goed gesprek plaatsvindt, besluit om het verontrustende nieuws nog even niet te brengen.

Enger dan slasher
Eenzaamheid en tijd zijn belangrijke begrippen in deze film. Alhoewel het nooit donker wordt in Chukotka, heb je door de versnelde beelden wel enig tijdsbesef. Er gaat relatief veel tijd voorbij terwijl er weinig gebeurt. De geïsoleerde omgeving en het gebrek aan afwisseling maken deze film voor menigeen een engere horrorfilm dan welke slasherfilm ook. De twee hoofdrolspelers zijn doordacht gekozen. Sergei Puskepalis heeft een typisch Oostblok-uiterlijk, hij straalt uit dat hij weet wat overleven is. Grigory Dobrygin is een jonge acteur met een knappe kop; zijn uitstraling past precies bij zijn laconieke houding. Zodra je vrede hebt gesloten met het feit dat deze film je geen moord en doodslag zal gaan bieden, kun je meegaan in de spanning die wordt bezorgd door de korte radioberichtjes, de blikken tussen Pavel en Sergei en de grauwe verlaten omgeving.

Conclusie
Waar ligt Chukotka? Ik zou het niet precies weten, maar na het zien van deze film weet ik wel zeker dat ik er een negatief reisadvies voor geef. De grauwe, eindeloze omgeving zorgt meteen voor een opgesloten gevoel en als blijkt dat de twee hoofdrolspelers de weinig afwisselende taak hebben om de weermeters in de gaten te houden, dan voel je je helemaal bekneld. De hunkering naar contact is bij Pavel duidelijk voelbaar, zo ook de afwerende houding van Sergei. Wat deze film het bekijken waard maakt, is dat het de mogelijkheid creëert om jezelf buiten de hectische samenleving van vandaag te plaatsen en je laat ervaren hoe het is om spanning te voelen die door de kleine dingen wordt veroorzaakt.