Laurence Anyways - recensie

Van man naar vrouw, in een turbulente rollercoaster.

Starende mensen op straat. Afkeurende blikken. We zien Laurence - eerst man nu vrouw - in flinke pas sterk dit alles weerstaan. Wat is normaal en wat is afwijkend? Deze vraag legt regisseur Xavier Dolan ons meteen vanaf het begin op, maar doet dat met een flair en een theatraliteit, dat het de platte moraal ver overstijgt.

Na dit tumultueuze begin gaan we meteen 10 jaar terug in de tijd, naar 1989. Laurence (Melvin Poupad) is leraar op een school en besluit op zijn 35e verjaardag dat hij de stap wil zetten waar hij al zo lang mee heeft geworsteld: vrouw worden. Het bijzondere is dat hij hierin de volledige steun krijgt van zijn vriendin Fred (Suzanne Clement). Met de mix van mannen- en vrouwennamen geeft Dolan al meteen aan dat onze gedachtes van een bestaand verwachtingspatroon uitgaan en daarbij moeite moeten doen het anders-zijn te begrijpen. Dat de relatie tussen Laurence en Fred uiteindelijk toch behoorlijk op de proef wordt gesteld, wordt in de film niet simpelweg verklaard door de sexe-verandering van Laurence, maar dor een veel complexere samenloop van omstandigheden. Ook hierbij wort je als kijker voortdurend aan het denken gezet.

Karakterstudie

Via meerdere flash-backs en fragmenten van Laurence’s therapeutische gesprekken met een vrouw ontvouwt zich een episch verhaal, waarbij niet alleen de verandering van man naar vrouw centraal staat, maar vooral zichbaar is hoe relaties overleven of stuklopen. Dolan maakt er een echte karakterstudie van. Zoel Poupad als Clement zetten indrukwekkende acteerprestaties neer, met een overtuiging en een emotionaliteit die je niet vaak tegenkomt. De verandering die ze beide doormaken, gaan veel verder dan alleen de gender. Het is een rollercoaster van levens, door Dolan even energiek in beeld gebracht, met opzwepende muziek, extavagante kleding en bijzondere settings.

Identiteit

Xavier Dolan wordt wel het jonge wonderkind uit Canada genoemd. Op zijn 19e brak hij in Cannes door als regisseur, acteur en scenarioschrijver vanJ’ai tué ma mère(2009), een jaar later gevolgd doorLes Amours Imaginaires. Zijn nieuwste film wijkt af van zijn vorige werk door het feit dat hij er voor het eerst niet in meespeelt. Ook het grote verhaal, verdeeld over een heel decennium, is nieuw voor hem. Wat gebleven is, is de virtuoze manier van filmen, de felle dialogen die alle emoties aanspreken en de theatraliteit van het geheel. En niet te vergeten de bijzondere soundtracks die hij telkens inzet. Centraal staan vaak moeizame familieverhoudingen of vriendschappen. Het bijzondere vanLaurence Anywaysis dat hij niet de transsexualiteit centraal stelt, maar het breder trekt naar de worsteling met de identiteit van de hoofdpersonen. WaarLaurence Anywaysalleen helaas in tekort schiet, is de montage - gedaan door Xavier Dolan zelf. Het verhaal springt vaak alle kanten op en verliest zo soms de focus in bijzaken en losse verhaallijntjes. Hierdoor is de film met 160 minuten ook veel te lang. Een strakkere editing en een kortere speelduur zou de film zeker ten goede gekomen zijn.

Laurence Anywaysis een epische film en een emotionele rollercoaster. Regisseur en scenarioschrijver Xavier Dolan weet thema’s als identiteit, familieverhoudingen en relaties opnieuw op een prachtige manier vorm te geven, zowel in de dialogen als met het beeld. Het feit dat de film veel te lang is en in de montage soms het spoor bijster raakt, doet daar weinig aan af. De impact blijft groot.