Mooi aandoenlijk verhaal hangt als los zand aan elkaar.
In 2009 verscheen op de Berlinale de korte documentaireMama, L’Chaim! van Elkan Spiller. In een kleine vijf minuten gaf de Duitse Spiller een kijk in het leven van zijn neef Chaim Lubelski. Al van jongs af aan vond Spiller dat het leven van Chaim vastgelegd moest worden op film en de wereld moest kunnen zien wat voor unieke man hij is. Hij is miljonair, zwerver en professioneel schaakspeler geweest, maar gaf dit allemaal op om op 63-jarige leeftijd voor zijn bejaarde moeder – die recentelijk weduwe was geworden - te zorgen. Zijn moeder, Nechuma, overleefde de strafkampen van Hitler tijden de Tweede Wereldoorlog, met als gevolg een trauma waar ze nog dagelijks mee worstelt, maar door middel van heel veel humor, verhalen, zingen en dansen probeert ze ermee om te gaan. Chaim is trots op zijn volk, maar mijdt het stereotype van de slachtofferrol, zowel voor zijn moeder als voor zichzelf. Spiller heeft nu de korte documentaire uitgebouwd tot een volwaardige bioscoopfilm:L'Chaim to Life!, Spillers speelfilmdebuut.
Hartverwarmende chemie
Het grootste pluspunt aan deze documentaire is de casting van de hoofdrolspelers. Regisseur Spiller mag zich meer dan gelukkig prijzen dat de twee hoofdfiguren van zijn film familieleden zijn. Spiller had gelijk toen hij zei dat het leven van Chaim Lubelski vast gelegd moest worden, want een man zoals hij, met een uniek soort humor, zie je niet vaak. Meerdere malen in de film komt het voor dat moeder Lubelski bijna in huilen uitbarst voor de camera, omdat ze terug denkt aan gruwelen die ze heeft meegemaakt tijdens de Holocaust, zoals het kaalscheren van haar hoofd. Waarop Chaim invalt met: “Wees niet bang mam, dat is nu mode.” Waarna de twee hartelijk lachen. Het is - buiten de context van de film - een hele harde opmerking, maar het werkt zowel bij zijn moeder als bij de kijker. Deze chemie spat van het scherm af en de liefde en het plezier werken aanstekelijk. Het zorgt ervoor dat de kijker vaak met een grijns van oor tot oor zal zitten kijken.
Ongeleid projectiel
L’Chaim!is een mooi, aandoenlijk verhaal over een hoe belangrijk familie is en het leren waarderen van de kleine momenten in het leven. Alleen is het jammer dat Spiller niet goed weet hoe hij dit in beeld moet brengen. De film voelt vrij doelloos aan. Spiller lijkt met zijn film niet het punt te overstijgen van het presenteren van Chaim. Chaim is een interessant figuur, maar het verhaal leidt nergens toe, ondanks goede momenten in de film. Hierdoor ontbreekt er een gevoel van samenhang, waardoor de kijker zich minder kan identificeren met de karakters. Spiller heeft een oog voor goede scènes, maar aandacht voor het vertellen van het verhaal lijkt in de montage verloren te zijn geraakt.
Conclusie
L'Chaim to Life!is een film die alleen al aan te raden is om het feit dat de karakters in de film zo sympathiek en leuk zijn. Het is moeilijk om niet mee te lachen met Chaim en zijn moeder. Spiller weet de positieve instelling van Chaim goed neer te zetten. Echter, gedurende de anderhalf uur die de film lang is, lukt het Spiller niet om een verhaal neer te zetten dat echt weet te boeien. De film bouwt niet op naar iets substantieels, waardoor de samenhang tussen de verschillende scènes lijkt te ontbreken. De film laat het leven zien van Chaim, meer niet. Zo glijdt de film als los zand tenslotte door je vingers.
