Een spannende en knap gemaakte rollercoaster over één van de grootste gerechtelijke dwalingen ooit.
Het verhaal van verpleegster Lucia de Berk, jarenlang slechts bekend als Lucia de B., mag na jarenlange media-aandacht bekend worden geacht. In 2001 werd Lucia na een aantal mysterieuze sterfgevallen in een kinderziekenhuis gearresteerd op beschuldiging van moord. Twee jaar later werd ze op basis van een dun bewijslaagje tot levenslang veroordeeld. In hoger beroep kwam daar nog eens TBS bij. In die tijd stond ze in de media bekend als de 'Engel des doods' en twijfelde niemand aan haar schuld. maar gedurende de daaropvolgende jaren nam de twijfel toe. Bloedonderzoek van éeén van de overleden baby's - het enige bewijs - bleek niet op moord te wijzen, maar dit feit mocht niet in het strafproces worden meegenomen. Pas in 2008 werd de zaak heropend, waarna in 2010 volledige vrijspraak volgde. Het Openbaar Ministerie werd tunnelvisie verweten en de bewijzen waren meer aannames dan harde feiten. Van een kille kindermoordenaar werd Lucia in de beeldvorming langzaam iemand die het slachtoffer was van een gerechtelijke dwaling, met continue steun van een verpleegarts en een hoogleraar filosofie.
Thriller
Het verhaal inclusief de afloop mag dan breed in de media uitgemeten zijn, toch weet regisseur Paula van der Oest er een spannend en meeslepend geheel van te maken. Als kijker wordt je vanaf het begin in een thriller gezogen, waarbij je als kijker ook zelf op het verkeerde been wordt gezet en je toch weer twijfelt aan haar onschuld, zelfs al ken je de afloop. Dit is vooral te danken aan het sterke spel van Ariane Schluter als Lucia, de levensechte dialogen en de strakke montage. Annet Malherbe als de ambitieuze Officier van Justitie laat medogenloos zien hoe in zichzelf gekeerd zo'n organisatie kan zijn, evenals Barry Atsma die als ziekenhuisdirecteur alles vooral goed wil managen.
Kentering
Halverwege de film kantelt het verhaal. De focus verschuift dan naar de persoon van Judith Jansen (gespeeld door Sallie Harmsen). Ze begint als parketsecretaris ter ondersteuning van de Officier van Justitie (Annet Malherbe). Waar ze eerst fanatiek in de schuld van Lucia gelooft, begint ze na het magere bewijs vraagtekens te zetten bij de procesgang. Dat wordt haar door haar baas niet in dank afgenomen, waarna ze ontslagen wordt en samen met advocaat Quirijn Herzberg (Fedja van Huêt) Lucia steunt. In werkelijkheid werd Lucia door twee mensen bijgestaan die buiten het OM stonden, maar deze kunstgreep pakt goed uit, omdat je als kijker met Judith meegaat in de omslag van schuldig naar onschuldig. Alleen de terugblik naar Lucia's jeugd voelt wat geforceerd aan.
Gelaagdheid
Het scenario van Moniek Kramer en Tijs van Marle verdient dan ook alle lof. Door deze constructie wordt het geen eendimensionale film, maar krijgt het een gelaagdheid waardoor het meer wordt dan alleen een goede thriller. Het is tegelijk een aanklacht tegen tunnelvisie, zowel bij het publiek als bij de rechterlijke macht, zonder echter een pamflet te worden. Paula van der Oest ( Black Butterflies, The Domino Effect) laat met Lucia de B. zien dat ze één van de beste Nederlandse regisseurs van dit moment is. De verschillende perspectieven worden nog eens benadukt door de manier van filmen; bij Lucia zit de camera dicht op de huid met veel interieurshots. Hierdoor wordt het claustrofobische effect zeer voelbaar, ondersteund door een effectieve soundtrack.
Conclusie
Lucia de B. is meer dan alleen het verhaal over een grote gerechtelijke dwaling. De manier waarop het ingenieuze scenario wordt verteld, maakt het meer dan alleen een persoonlijk verhaal. Tegelijk is het ook een effectieve thriller met een sterke opbouw, ook al weet je als kijker vantevoren al de afloop. En Ariane Schluter laat nu ook aan een - hopelijk - groter publiek dan ze normaal voor haar toneelwerk krijgt, zien wat een geweldige actrice ze is.
