Malavita - recensie

Robert De Niro kruipt opnieuw in de huid van een maffiabaas. Geweldige idee of valt de man inmiddels tot vervelends toe in herhaling?

In het kader van een getuigenbeschermingsprogramma emigreert de familie Manzoni van de Bronx in New York naar Frankrijk. Vader Giovanni (Robert De Niro) heeft zo’n beetje de hele maffia daar verraden en het is nogal logisch dat de gangsters er alles aan zullen doen om hem vanuit de lik op te sporen. Het gezin krijgt dus een nieuwe naam, Blake, en een nieuw bestaan. Het blijkt echter een lastige opgave voor de familie om serieus om te gaan met de geboden dekmantel, want overal waar ze komen laten ze hun gangstervaardigheden toch weer gelden, tot grote wanhoop van CIA-agent Robert (Tommy Lee Jones) die het gezin moet beschermen. Het lijkt er eerder op dat de Fransen in bescherming moeten worden genomen tegen de Blakes. Als de familie voor de zoveelste keer moet verhuizen naar een nieuwe Franse stad, hopen ze toch echt dat ze dit keer wat langer kunnen blijven. Het zou natuurlijk een godswonder zijn als dat echt gebeurt.

We kennen Luc Besson misschien wel het beste van zijn regiewerk inLéon, maar eigenlijk neemt hij vaker de pen ter hand dan plaats in de regiestoel. In eerste instantie was het dan ook niet de bedoeling dat BessonMalavita zou regisseren, maar toen bekend werd dat Robert De Niro, Michelle Pheiffer en Tommy Lee Jones gecast waren, wilde Besson ineens het script niet aan een andere regisseur geven. En toen De Niro hem persoonlijk vroeg om de film zelf te regisseren, kon Besson natuurlijk helemaal geen ‘nee’ meer zeggen. Besson baseerde het script op de komische actieroman Malavita van Tonino Benacquista waarin de centrale vraag door wordt gesteld: “Kan een man die voor en door geweld leefde ooit een rechtschapen, rustig en normaal leven leiden?” De film borduurt voort op deze vraag maar wel met een aanpassing in het verhaal, waarbij niet alleen de hoofdpersoon zich schuldig maakt aan malafide praktijken, maar ook de rest van het gezin.

Maffia clichés

Het is een beetje makkelijk om Robert De Niro te casten als maffiabaas en daardoor voelt Malavitaniet zo authentiek aan als het zou moeten. Het is niet storend, maar toch wat flauw. Ook het verschil tussen het Franse platteland en het grote bruisende New York wordt te opzichtig benadrukt. Zo zien we het karakter van Michelle Pfeiffer zuchtend haar te grote zonnebril afnemen terwijl ze met open mond naar een voorbij tuffende tractor staart. Alsof de maffiosi uit de grote stad nog nooit een tractor hebben gezien. Tel daarbij de halve cast vanThe Sopranosop en je krijgt vermoeden dat Tony Soprano elk moment zijn opwachting kan maken. Besson heeft zich iets te veel laten gaan wat betreft de associaties die men heeft met het genre.

Het is dan ook verdomd lastig om te wedijveren met de giganten binnen het maffiagenre. Een film die zichzelf te serieus neemt, wordt hoe dan ook vergeleken met films als The Godfather, Goodfellas en The Untouchables en dat kan best gevaarlijk zijn voor de algemene waardering van de film.Malavita doet er daarom goed aan om in te zetten op de humoristische kant van het verhaal in plaats van de actie. Met name één van de laatste scènes bevat een hilarische verwijzing naar één van eerder genoemde gangsterfilms, die Malavita direct een stuk acceptabeler maakt binnen het genre.

De kracht van de film zit hem voor een groot deel in de montage. De overgangen zijn soms erg komisch ingezet en wanneer het karakter van Robert De Niro de agressiviteit in zich voelt opborrelen, zien we hem in gedachten de meest gruwelijke dingen doen met zijn Franse medemensen. Zo is er een scène waarin Giovanni, geroemd om zijn barbecue-skills, vlees staat te braden voor zijn buren. Maar de mannen uit het dorp hebben stuk voor stuk kritiek op Giovanni’s aanpak, waarop we zien hoe hij in gedachten de buurmannen één voor één bewerkt met barbecuegerei. Dergelijke scènes zijn een welkome aanval op de lachspieren.

Conclusie
Besson speelt een gevaarlijk spelletje met de maffia. Hij laat verschillende clichés de revue passeren en daarmee begeeft hij zich op glad ijs. Maar met een knipoog naar de grootheden in het genre weet hij toch op een speelse manier een eigen film neer te zetten die zich vooral onderscheidt door een hilarische montage en komische verwijzingen naar memorabele gangsters.