Mammoth - recensie

De Zweedse regisseur Lukas Moodysson heeft zijn landgenoten en filmliefhebbers in heel Europa laten trappelen van ongeduld naar deze eerste Engelstalige en prijzige productie. Op het filmfestival in Berlijn waren de eerste bezoekers meedogenloos in hun oordeel. Naïef, stigmatiserend. 'Cliché', roepen zelfs de Moodyssonfans ( Fucking Amal, Lilja 4 - ever ).

Jong en succesvol
Cliché, zo begint Mammoth wel een beetje. In een kast van een huis stoeit een jong gezinnetje met elkaar. Ze lachen, zijn onbezorgd en ploffen moe neer op de fatboy zitzak. Dan moet vader Leo (Gael García Bernal) dringend op zakenreis, moeder Ellen (Michelle Williams) moet uitrusten van haar nachtdienst als chirurg. De Filippijnse oppas Gloria wordt opgetrommeld voor hun achtjarige dochtertje Jackie en de sleur van hun drukke bestaan begint weer.

Filippijnse hulp
De Filippijnse babysit Gloria heeft haar twee zoontjes in de Filippijnen achtergelaten om in Amerika snel wat geld te verdienen. De verontwaardiging om deze onrechtvaardigheid druipt er vanaf. Is dat het clichématige aspect waar de critici het over hebben? Het blijft oneerlijk. Gloria behandelt Jackie als een dochter en werkt hard voor het gezinnetje. Leo en Ellen negeren het feit dat haar zoontjes zonder moeder opgroeien om voor hun eigen kind te zorgen. Ze negeren ook het feit dat hun dochter ondertussen liever tijd doorbrengt met Gloria dan met hen. Het steekt Ellen eventjes als Jackie liever Tagalog, de taal van Gloria wil leren dan samen sterren kijken, maar ze legt zich er snel bij neer. Zo zien we ongeveer anderhalf uur lang voorbeelden van deze ongezonde, maar vaak voorkomende gezinssituatie.

Thailand
Als Leo op zakenreis gaat om zijn nieuwste game te promoten in Thailand voelt hij zich ontheemd in de patserige zakenwereld. Hij mist zijn vrouw en zijn kind, maar gaat toch lekker even vakantie vieren op een kokoseilandje. Leo, alleen in de paradijselijke omgeving, realiseert zich dat er iets ongezonds is in de manier waarop zijn gezin leeft. ‘Het moet anders. We gaan reizen, we gaan verhuizen, we gaan een stichting oprichten!’, zegt hij half overtuigd door de telefoon tegen Ellen. Allebei zijn ze slappe zakken die niet tevreden zijn, maar stiekem hun goedbetaalde baan en status niet kunnen missen.

Blank en rijk
De film switcht dan naar de Fillipijnen en Gloria’s gezin, dan weer naar Thailand. Het levert de bekende beelden op: overpeinzingen op het strand terwijl de zon net ondergaat, vuile kindertjes op een vuilnisbelt en blanke zakenmannen die Thaise meisjes oppikken. White guilt, daar zinspeelt Moodysson op. De Filippijnse vrouwen die het zware werk doen terwijl hun kinderen thuis aan hun lot worden overgelaten. De blanke, rijke westerling en zijn geld. We laten onze mooie aarde om hen draaien. Het thema heelal en oertijd komt steeds weer even terug in beeld. Moodysson wil ons vanuit een ander perspectief naar de planeet Aarde laten kijken. Het gaat niet alleen om werk en geld verdienen. Alleen, dat weten we allemaal wel. Natuurlijk, een au pair uit een Derde Wereld land nemen is onguur, en Thaise prostituees zijn dat niet uit overtuiging. Een beetje weldenkend mens weet dat allang. Hoewel Moodyssons boodschap een open deur is, komt hij toch aan. Wat is er eigenlijk mis mee om af en toe opnieuw herinnerd de worden aan de ongelijke verdeling in het leven? Als dat clichématig en naïef word genoemd zijn we nog cynischer en meer afgestompt dan Moodysson denkt.

Aangrijpend
Hoewel Mammoth zo zijn fouten heeft is het een indrukwekkend verhaal. Gael Garcia Bernal en Michelle Williams zijn prima acteurs, net als de Fillipijnse Gloria (Marife Necesito). De drie talen en locaties die in de film worden gebruikt maken het boeiend. Voor deze film zou ik niet naar de bioscoop rennen, maar als je toch in de buurt bent is het een bezoekje waard. Al is het alleen maar om tijdens de aangrijpende eindscènes zonder gêne tranen te kunnen laten om onze verpeste, oeroude planeet aarde.