Nostalgie als ontkenning van leven in het heden in de nieuwe Woody Allen.
In Midnight in Paris toont Allen een minutenlange aaneenschakeling van beelden van Parijs waarmee hij de stad tot in de eeuwigheid liefkoost. Hiermee brengt hij in zijn 41e film vooral een ode aan de nostalgie. Ook maakt Carla Bruni-Sarkozy als museumgids haar debuut onder Allen, wiens liefde voor Parijs terug gaat naar het jaar 1965 wanneer hij als schrijver en acteur, naast acteerkanonnen als Peter Sellers en Peter O'Toole, debuteert in What's New Pussycat . Voor deze film is een groot aantal opnames gemaakt in Chateau de Chamontel, in het noorden van Parijs. Voor Midnight in Paris draaide Allen wederom in Parijs, veelal op locatie.
Cultuurhelden
Gil (Owen Wilson) is een uitgerangeerde Hollywood schrijver die, samen met zijn verloofde Inez (Rachel McAdams) en haar ouders, naar Parijs trekt om aan een nieuw boek te werken. Tijdens een diner komt Inez toevallig een vriendin tegen die hen meeneemt naar een wijnproeverij, maar wanneer Gil na teveel wijn afhaakt en tijdens een nachtelijke wandeling in een Peugeot Landaulet stapt, gaat hij terug in de tijd om een select gezelschap aan cultuurhelden te ontmoeten; Scott Fitzgerald, Dalí, Hemingway, Picasso, Gertrude Stein. Argwaan aan het thuisfront zorgt ervoor dat de relatie met Inez op losse schroeven komt te staan. Dan ontmoet hij de betoverende Adriana (Marion Cotillard). 'How long have you been dating Picasso? Oh my God, did I just say this?' , aldus Gil tegen Adriana.
Wisselwerking
Woody Allen toont aan dat nostalgie de ontkenning vormt van het pijnlijke leven in het heden, waarin Gil verwordt tot Marty McFly uit Back to the Future , en Dr. Harford uit Eyes Wide Shut . Owen Wilson is in zijn zoektocht naar een bestaan als schrijver vooral een kopie van Allen, maar hij speelt Gil niet overdreven zoals Woody Allen dat zelf eerder deed. Wilson is een komische noot en is goed gecast als uitgerangeerde schrijver. Ook met de invulling van de bijrollen staat Woody Allen zijn mannetje. Zo is Adrien Brody als Salvador Dali minutenlang aan het uitweiden over neushoorns en hun paringsrituelen, zorgt Kathy Bathes (Gertrude Stein) ervoor dat Gil wegwijs raakt en heeft Marion Cotillard (Adriana) vooral als love interest een functie. Haar charisma spat van het scherm en de kracht van en wisselwerking binnen deze sterrencast is dan ook de verdienste van Allen. Hij weet het beste uit zijn acteurs te halen, ondanks het gerucht dat hij niet veel praat met zijn acteurs op de set.
Stijlbreuk?
Ook weet Allen vanuit een lichtbruin getint design de periode uit de jaren twintig van de vorige eeuw overtuigd neer te zetten, maar de opkomst van cultuurhelden in Midnight in Paris is voor een leek wennen geblazen. Allen speelt niet alleen voortdurend met verwijzingen van helden naar elkaar, maar ook in hun relatie tot Gil hebben zij een belangrijke rol. Wanneer Gil in het heden in een museum een schilderij ziet hangen, weet hij er een bepaalde betekenis aan te geven. Niet omdat hij een cultuurheldenkenner is, maar omdat hij dat schilderij heeft zien hangen in het verleden. Juist deze scène is typerend, omdat op deze manier Woody Allen een geschiedenisles geeft, waarmee hij naast meester in menselijk gedrag ook onderwijzer is.
Midnight in Paris zit vol nostalgie waarmee deze film verschilt van zijn eerdere werk. Ook het ontbreken van een voice-over doet denken aan een stijlbreuk, maar vormt hier zeker geen gemis. De oase aan verleden in Midnight in Paris , waarbij de kijker samen met Gil op onderzoek in datzelfde verleden gaat, maakt een voice-over onnodig. In plaats daarvan gebruikt Allen de gitaarklanken van Stephane Wrembel, wiens Bistro Fada de kijker met dichtgeknepen keel laat rondlopen door een vervlogen Parijs.
Conclusie
Waar Vicky Cristina Barcelona en You Will Meet a Tall Dark Stranger vooral studies naar intermenselijk gedrag binnen relaties zijn, ontstijgt Midnight in Paris dit niveau en is naast een loftuiting aan de stad Parijs vooral een magisch sprookje waarin het verleden aan de hand van canonieke cultuurhelden betekenis krijgt. Woody Allen neemt de kijker mee op een nostalgische trip en maakt ondanks stijlbreuk geen vreemde afslagen.
