Paradies: Hoffnung - recensie

Liefde in tijden van obesitas.

Een vrouw van middelbare leeftijd en een tiener zitten samen in de auto, aan de achteruitkijkspiegel bungelt een rozenkrans. De dame brengt het 13-jarige meisje voor de zomer naar een afgelegen afslankkamp in de bergen. Voor degenen die de eerste twee delen van het Paradies – drieluik van de Oostenrijkse regisseur Ulrich Seidl zagen, zijn zij oude bekenden. Tiener Melanie (Melanie Lenz) is de dochter van Teresa, die inParadies: Liebeop seksvakantie gaat naar Kenia. Zij krijgt daar ‘verkering’ met een jonge, gespierde Afrikaan en is ontgoocheld als het hem uitsluitend om haar geld blijkt te gaan. Anna Maria, de dame achter het stuur, is de diepgelovige zus van Teresa. InParadies: Glaubezien we hoe fanatiek zij haar liefde voor Jezus belijdt. Eigenlijk is dat waar de hele trilogie over gaat: de zoektocht naar liefde. Daar hopen de vrouwen het paradijs te vinden. Alleen de manier waarop zij zoeken, verschilt. Hoewel de verhalen in elkaar haken en het een meerwaarde heeft om alledrie de films te zien, zijn ze ook goed los van elkaar te bekijken.

InParadies: Hoffnungwordt Melanie voor het eerst echt verliefd, op de veel oudere arts en leider van het kamp (Joseph Lorenz). In al haar onervarenheid probeert zij hem te verleiden, waarbij zij zich niets aantrekt van het leeftijdsverschil en de ongelijkheid die er tussen hen bestaat. Helemaal ongevoelig laat zij hem ook niet. Hij komt zo dicht bij haar als zijn positie hem maar toestaat, maar verliest nooit zijn verantwoordelijkheden uit het oog. Het levert prachtige, breekbare scènes op die goed in evenwicht zijn met de ongemakkelijke scènes van tieners met overgewicht die in witte, strakke pakjes tegen heug en meug een workout doen. En wat te denken van het kampliedIf you’re happy and you know it, clap your fat, waarbij elk kind op zijn eigen te dikke buik slaat?Hoe kan daar ooit een positieve prikkel vanuit gaan, vraag je je als kijker af.

Het moge duidelijk zijn: net als de eerste twee Paradies –films grossiertParadies: Hoffnungin pijnlijke, haast tragische scènes, die tegelijkertijd grappig zijn. Je durft er eigenlijk niet over te lachen, maar doet dat ondanks jezelf toch (bijna), al is het maar uit een soort plaatsvervangende schaamte. De waardigheid van de personages blijft nog maar net overeind. Seidl hanteert een dunne scheidslijn tussen fictie en documentaire, wat de films des te indringender maakt. Ulrich Seidl hanteert voor zijn films een eigen methode. De cast bestaat uit professionale acteurs en amateurs - idealiter zou de kijker het verschil niet moeten kunnen merken. Er wordt op locatie gefilmd, in de ‘echte’ omgeving zoals die zich op dat moment voordoet. Zo kan de realiteit zich vermengen met fictie. Leuke weetjes zijn verder dat alleen de scènes zelf vooraf nauwkeurig zijn omschreven. Exacte dialogen ontbreken, die komen al improviserend tot stand. Een traditioneel script is er ook niet, er wordt chronologisch gefilmd en het verhaal wordt continu aangepast en herschreven. Daardoor zijn ook de lengte van de film en het einde onbepaald. Zo kon het gebeuren dat Seidl oorspronkelijk één film wilde maken, maar een drieluik ontstond.

Melanie vindt niet het paradijs waar zij op hoopte, maar lichtpuntjes zijn er wel. Zij en Verena, die in de liefde veel ervarener is, worden elkaars hartsvriendin. Schattig zijn de scènes waarin Verena Melanie advies geeft en bemoedigend toespreekt: ‘Natúúrlijk zie je er goed uit. Waarom zou hij niet op je vallen?’ Maar de meisjes trappen ook lol samen. Een hoogtepunt in de film is wanneer zij zich volgieten met Jägermeister en via het keukenraam proberen te ontsnappen. Tienerproblematiek is universeel zien we, ongeacht of je je uiterlijk mee hebt of niet.Paradies: Hoffnungbiedt iets meer hoop dan deel 1 en 2 en vormt een mooie afsluiting van dit machtige drieluik.

Tiener Melanie gaat naar een afslankkamp en verliest behalve kilo’s ook voor het eerst haar hart. Het laatste deel van het drieluik van Seidl is weer pijnlijk grappig, maar ook breekbaar en warm. Seidl hanteert een dunne scheidslijn tussen fictie en documentaire, wat deze film des te indringender maakt.