Return to Hansala - recensie

Sterke acteerprestaties in actueel sociaal drama.

Wanneer de kijker in de opening van Return to Hansala een Marokkaanse bootvluchteling hoort zuchten en kreunen, vechtend voor zijn leven, is de toon gezet. Omringd door het kristalblauwe zeewater van de Straat van Gibraltar, met een half in het zeewater bungelende camera, hiermee het standpunt van het slachtoffer tonend, krijgt de film al in de opening een drama voorgeschoteld, dat later een belangrijke rol in de plot zal vervullen. De film vertelt over de Spaanse begrafenisondernemer Martin (José Luis Garcia Pérez), die in Algeciras zijn thuishaven heeft. Wanneer een groot aantal Afrikaanse, voornamelijk uit Marokko afkomstige, bootvluchtelingen op de kust aanspoelt, komt Martin in actie. Wanneer hij een telefoonnummer vindt op één van de lijken, voert dat hem naar Leila (Farah Hamed), de zus van het slachtoffer. Samen met haar besluit Martin het lichaam terug te brengen naar Hansala, naar Marokko; de laatste rustplaats van Leila's broer.

Prijzen
Regisseur Chus Gutiérrez won met zijn film een aantal prijzen, waaronder de Golden Pyramid op het Caïro International Film Festival, en een Spaanse Goya, bij de Goya Awards, voor het scenario. Ook al is de film afkomstig uit 2008, gelukkig bereikt hij nu ook de Nederlandse theaters, en dat is een goede zaak. Immers, op deze manier wordt de actuele thematiek van de uit Marokko gevluchte migranten, op zoek naar een beter leven in Spanje, onder de aandacht gebracht. Het is dan ook de tragiek van deze migranten, het al dan niet slagen van hun vlucht, dat in Return to Hansala een podium krijgt. De film doet denken aan een ander Spaans sociaal drama, Los Lunes al Sol , van regisseur Fernando León de Aranoa, met Javier Bardem als havenarbeider Santa, die werkloos raakt en zijn leven slijt onder de zon. Op zoek naar geluk, op zoek naar iets beters. Return to Hansala draagt eenzelfde thematiek en laat bovendien zien dat de Spaanse cinema verder reikt dan Pedro Almodóvar.

Vlucht
Het spel van de twee hoofdpersonages is aandoenlijk en dat is nodig in een film die de relatie tussen beiden belicht. De film heeft een simpel plot en leunt daarom ook op het spel van beider acteurs; zo heeft Martin, vóór zijn ontmoeting met Leila, een simpel maar gecompliceerd bestaan. Zijn huwelijk met zijn vrouw blaast de laatste adem uit als gevolg van haar ontrouw, en de relatie met zijn puberende dochter is, mild gesproken, vermoeiend. Voorts heeft Martin last van gewetensbezwaren in verband met zijn werk, is dit nu wel het werk dat hij de rest van zijn leven wilt doen? En is het laten betalen van een paar duizend euro door de nabestaanden voor de terugreis van een lichaam naar diezelfde nabestaanden wel een nobele zaak? Kortom, Martin zit gevangen in een innerlijke strijd. Leila is op haar beurt verweven in dezelfde strijd; zij heeft weliswaar een bestaan in Spanje opgebouwd, ze werkt in een visfabriek, maar het gemis en terugverlangen naar haar familie in Marokko, zorgt voor scheuren in haar karakter. Wanneer haar broertje dan dood aangetroffen wordt, en Martin in contact treedt met Leila, is de terugreis naar Hansala voor beide hoofdpersonages een vlucht die door de regisseur als een road movie wordt neergezet. Prachtige landschappen, twee vreemden die niet alleen elkaar, maar ook elkaars cultuur leren kennen, een ontroerende muzikale score, en een authentieke, integer gerepresenteerde Marokkaanse gemeenschap. Hierbinnen wordt Martin opgenomen als een vreemde held, wellicht de held die hij wil zijn, maar in Spanje nooit is geweest. Return to Hansala is vooral een karakterstudie, waarbinnen de actualiteit van naar Spanje vluchtende migranten, weliswaar gedramatiseerd, aan beide kanten wordt belicht. Juist deze keuze tilt de film naar een hoger niveau.

Conclusie
Mooi in beeld gebracht sociaal drama met uitstekende acteerprestaties van de twee hoofdpersonen. De Spaanse cinema leeft en Return to Hansala is hier het bewijs van!