San Andreas - recensie

Moeder natuur maakt van Californië een cocktail: shake shake shake!

Tegen het einde vanSan Andreasvaart Ray (Dwayne 'The Rock' Johnson) met zijn toekomstige ex-vrouw Emma (Carla Gugino) in een speedboot op zoek naar dochter Blake (Alexandra Daddario) door een volledig verwoest San Francisco. Blijkbaar met een schroef die bestand is tegen al het puin dat in het water drijft. Het is kenmerkend voor het cartooneske realisme dat continu wordt opgediend. Regisseur Brad Peyton (Journey 2), overduidelijk geïnspireerd door Michael Bay (Transformers), gebruikt zoveel visueel geweld, in de hoop dat je vergeet dat het verhaal ronduit lachwekkend is.

Sex appeal

Zo grijpt hij vanaf het prille begin alle kansen aan om de kijker af te leiden. In de openingsscène zien we een jonge vrouw die door een ogenschijnlijk onschuldige aardverschuiving in een ravijn belandt. Helikopterpiloot Ray komt in actie. Samen met zijn collega's – die we nooit meer terugzien – nemen ze een groot risico de vliegmachine de geul in te manoeuvreren. Het wordt eengreen screen partywaarin alle gimmicks van het genre (slow motion, camera op trilplaat) flink worden uitgebuit. Zo begint The Rock - de fraaie allrounder die hij is - aan een missie: te land, ter zee en in de lucht. Na deze heroïsche openingsscène belt Ray terug op de basis met zijn dochter. Blake ligt uitgestrekt in haar bikini in de achtertuin van het landhuis van haar kersverse stiefvader Daniel (Ioan Gruffudd). Zou actrice Daddario – net als haar filmmoeder (Gugino) - uitsluitend zijn gecast vanwege haar cupmaat? Zou een vasthoudende producent meersex appeal hebben geëist in het verder seksloze scenario? Desalniettemin is het publiek, wellicht vanwege budgettaire redenen, aangewezen op deze jongedame, die plannen heeft om met haar vader naar Seattle te rijden. Die plannen vallen in het water (pun intended) door een reeks onverwachte aardbevingen in Nevada.

Boetedoening

Alsfirst responderwordt Ray opgeroepen. Gelukkig biedt Daniel zijn stiefdochter een alternatief. Ze mag in zijn privéjet meereizen naar Seattle, met een tussenstop in San Francisco. Zo krijgt de popsongIf you're going to San Francisco een nieuwe geestige betekenis. Eenmaal aangekomen barst de ellende los. Blake komt samen met haar stiefvader vast te zitten in een parkeergarage, met haar benen klem onder de chauffeursstoel. Als het nog meer begint te rommelen dan kiest Daniel het hazenpad (net als recent in Turist gebeurde). De kijker zal het waarschijnlijk weinig kunnen beroeren. Want het is wel een luxe limousine mét lederen bekleding, waarin Blake vast zit geklemd. InSan Andreas moet je de personages maar geloven op hun hagelwitte tanden. En bij nader inzien zijn ze allemaal klootzakken, op Ray na. Daardoor lijkt de film – heel even – het thema boetedoening onder het voetlicht te willen brengen. Besteed echter niet teveel tijd aan een zoektocht naar onderliggende boodschappen inSan Andreas. Behalve dan de door Dwayne Johnson breeduit besproken centrale boodschap in de film: waak er voor dat je gezin niet uiteengereten wordt door egoïsme en rouw. Zodoende bestaat het scenario van Carlton Cuse (Lost) voor negentig procent uit scènes met vader, moeder en kind. Het omringende leed is irrelevant.

Mede daardoor kan je de film maar moeilijk serieus nemen. Maar tegelijkertijd is de kijkervaring geenszins frustrerend. Wie inzet op een humoristische rampenfilm met een knulligebackstoryis aan het juiste adres. Die mensen zien de humor in de losgeschoten panelen van beton die buiten het kader de vluchtende mensenmassa's doorboren. De filmmaker had waarschijnlijk andere intenties, maar dit soort momenten zijn slapstick. Slapstick die wordt afgewisseld met vermoeiende vogelvlucht perspectieven van Los Angeles en San Francisco. Zodat we niet vergeten waar we zijn én hoe indrukwekkend een miljoenenstad is. Deze beelden worden omlijst met een geluidsband die geleend lijkt van elke willekeurige rampenfilm. Maar al die misere moet natuurlijk ook geduid worden. Die taak neemt Lawrence (Paul Giamatti) op zich, een doorgewinterde seismoloog die als enige in de wereld de formules heeft om grote aardverschuivingen te voorspellen. Het is dus wel gunstig voor hem dat hij in Californië werkt. Tegelijkertijd geeft hij de kijker een cursus platentektoniek voor dummies. Hij lijkt hierdoor meer een charlatan dan een wetenschapper. Een soort echo van het sentiment van deTea Party: 'Wetenschap is des duivels, behalve als we het nodig hebben'.

Let's face it: de rol van Giamatti is niet minder treurig dan het script. Wanneer zijn collega Kim (Will Yun Lee) verdwijnt in een gapend gat in de aarde, wil een reporter hem kort daarna interviewen. Lawrence twijfelt, maar besluit het toch te doen. Waarop de reporter vraagt: 'Weet je het zeker?'. Waarom zou je dat als journalist vragen als je al op locatie bent en je onderwerp al heeft ingestemd? Joost mag het weten, als Joost Michael Bay is. Overigens is deze zijtak van het verhaal op geen enkel moment direct verbonden met de odyssee van Ray. Maar wat boeit het, zolang het plot maar wordt voortgestuwd. Dat de grote lacunes met stompzinnige logica en waanzinnig uitgekauwde technieken worden gedicht, moet je maar voor lief nemen. Hoe toon je de liefde voor je dochter? Laat haar vader een foto pakken in zijn handen, met een treurig pianomuziekje eronder. Hoe toon je de verwoestende impact van een aardverschuiving? Toon de kenmerkende letters die Hollywood vormen, die Een voor een van de heuvels afdonderen. Of dan die verschrikkelijk onverteerbare pieptoon die men tegenwoordig inzet als indicator voor het verlies aan gehoor – van de hoofdpersoon – na de zoveelste smak. Daarnaast rijst de vraag waarom de acteurs continu zo sterk ademen. Spelen ze een bevalling na? Alles staat in dienst van het visueel geweld. Dan mág je het telkens op het nippertje redden, dan mág je mensen uit de dood opwekken.

Conclusie

Een boek kan gevuld worden met de pulp dieSan Andreas is, met talloze scenes die de echte filmliefhebber herkend uit andere fil Maar wat had je anders verwacht? San Andreas isEarthquake(1974) in 3D. Dwayne Johnson is Charlton Heston in een lomp gechoreografeerd spektakel. Een spektakel dat helaas niet zo goed uitpakt als het onlangs verschenenMad Max: Fury Road, maar het zal de producent, de kijker en de cast een worst wezen. En wie houdt er nu niet van de altijd sympathieke The Rock?