Shokuzai - recensie

De vervagende scheidslijn tussen tv-series en bioscoopfilms levert uit Japan het mooieShokuzai op.

Tot in de jaren '60 van de vorige eeuw had de bioscoop zo'n beetje het monopolie op bewegend beeld. Met de komt van de televisie moesten bioscopen voor het eerst aan de bak om mensen te trekken. Dit deden ze door groot uit te pakken met brede filmformaten, surround geluid of 3D. Tot redelijk recent was er een grote scheidslijn tussen bioscoopfilms en 'made-for-television'. Maar die strikte scheiding is aan het verbrokkelen. De Amerikaanse betaalzender HBO begon deze trend met bekroonde series alsThe SopranosenThe Wire. In Europa waren deHeimat-reeks van Edgar Reitz enThe Kingdom (Riget)van de Deense regisseur Lars von Trier mooie voorbeelden van deze cross-over trend. Steeds meer grote regisseurs maken nu projecten speciaal voor tv. Een regisseur als Steven Soderbergh heeft zelfs gezegd alleen nog maar voor tv te gaan filmen. Kort geleden wezen de Amerikaanse filmstudio'sBehind the Candelabra, zijn nieuwe project over het leven van de flamboyante homoseksuele pianist Liberace, af waarop HBO de film financierde en met groot succes uitzond.

Cinematografisch zijn deze series zo interessant, dat ze steeds vaker een graag geziene gast op de grote filmfestivals zijn. Begin dit jaar besteedde het International Film Festival Rotterdam er onder de noemer Changing Channels veel aandacht aan. Daarbij lag de nadruk vooral op de meer onbekende niet-Amerikaanse series. Japan was daarbij goed vertegenwoordigd met de 10-delige serieGoing Home van Kore-eda Hirokazu en de vijfdelige serieShokuzai (Boetedoening) van Kiyoshi Kurosawa, bekend vanTokyo Sonate (2008). De serie is gebaseerd op het gelijknamige boek van Kanae Minato, na de succesvolle verfilming van haar debuutConfessions.

De serie begint met een flashback vijftien jaar geleden als Emili, een jong meisje, op school wordt vermoord. Het misdrijf vindt plaats terwijl haar vier vriendinnen haar kort daarvoor met een man hebben zien weglopen. Niemand weet wie hij is en de moord blijft onopgelost. Hoe traumatisch deze gebeurtenis voor de meisjes is, wordt duidelijk als Kiyoshi vervolgens in elk deel telkens één van de vier vriendinnen volgt, 15 jaar na de fatale gebeurtenis. Asako, de moeder van Emili eist van alle vier een boetedoening, uit frustratie dat ze geen van allen de dader hebben herkend. Deze boetedoening en wroeging dragen ze alle vier als een zware last met zich mee. Zo zien we Sae die een moeizame relatie krijgt met een oud-klasgenoot, Akiko die door haar verleden in de gevangenis belandt en Yuka die zich mengt in andermans relatie met een politieman.

Kiyoshi weet in alle delen een gelaagd beeld van de meisjes - nu vrouwen - te schetsen. Daarmee gaat hij veel verder dan een simpele 'whodunnit'. Er wordt ruim de tijd genomen om de karakters uit te diepen. Elke episode is een film op zich, waarbij in het laatste deel de verhaallijnen op geraffineerde en spannende wijze bij elkaar komen. De spanning die met elk deel wordt opgebouwd, maakt van de serie een echte eenheid. Ook visueel zit de serie prachtig in elkaar, waardoor het ook op het grote filmdoek zeer goed tot zijn recht komt. Zowel het acteren als het script maken het met recht een cinematografisch hoogstandje.

MetShokuzai is wederom bewezen dat bepaalde series het verdienen om in de bioscoop gezien te worden. Door de fraaie beelden, de zorgvuldig opgebouwde spanning en de sterke cast weet de serie 4,5 uur te boeien. Ondanks de vijf aparte delen voelt het zo toch als een eenheid aan. Door de bioscoopuitbreng ervan en initiatieven als Amsterdam Series Weekend bereiken dit soort parels gelukkig ook het grote doek.