Sint - recensie

Dick Maas doet in Sint vooral waar hij zin in heeft en dat is vermaak bieden. Voor diepzinnig drama zijn er voldoende stromingen.

Wat is de naam van de regisseur die voor een scène uit Sint de Amsterdamse Rozengracht afzette, ondersneeuwde, uitlichtte met meerdere hoogwerkers, tevens simultaan draaide met meerdere camera's, en immer datgene doet wat hij op eigenzinnige wijze beziet? Inderdaad, veteraan filmmaker Dick Maas. Barry Hay (Golden Earring) zei in 1989 over hem: "Aan de andere kant met zo'n moeilijke jongen als Dick Maas weet je het nooit. Vreselijk eigenwijs, hij trekt zich nergens iets van aan. Als ik mij ermee zou willen bemoeien, zegt hij gewoon: Hier is je rottige tonnetje, maak het zelf maar. Zo is hij, een onafhankelijke miljonair die zijn vak verschrikkelijk goed verstaat". Maas, die een aantal videoclips voor de Golden Earring regisseerde, zal met trots terug kijken naar de jaren tachtig, de tijd waarin hij het filmmonopolie in Nederland bezat, en vooral de ene na de andere hit scoorde.

Tijdens de opening van het 26ste Imagine Film Festival, in april van dit jaar, kreeg Maas een Career Achievement Award uitgereikt, en onlangs vertelde de 'eigenwijze' Maas in een interview op de Amsterdamse stadszender AT5 dat heilige huisjes er zijn om ingetrapt te worden. Een houding die eerder resulteerde in ophef rondom een uitgebrachte filmposter van Sint waar Johan Nijenhuis als een schorpioen zijn gifangel in zette, en waar de (on)bewust voor commerciële doeleinden gecreëerde semi-rel hoge verwachtingen aan een film geeft, en aan de traditie van een jaarlijks vertrouwd kinderfeest een hernieuwde visie loslaat. Het gevolg; onvrede vanuit het Sint-Nicolaasgenootschap, meer dan 500.000 hits in minder dan vier weken voor de trailer op YouTube plus een hoger beroep, aangespannen door collega filmmaker Johan Nijenhuis. Dick Maas is terug. En dat zullen wij weten.

Sint-Niklas, niet te verwarren met de Belgische stad Sint-Niklaas, trekt in Sint in de Middeleeuwen met zijn aanhangers plunderend over het platteland totdat dorpelingen het recht in eigen hand nemen en hen vermoorden. Niklas zweert wraak door bij volle maan op 5 december uit de dood te herrijzen om Frank (Egbert Jan Weeber) en zijn vrienden te confronteren met een bloedstollende strijd. Tot hier de plot.

Neerlands Hollywood is als beschrijving van het oeuvre van Dick Maas typerend. De Lift (1983), Flodder (1986), en Amsterdamned (1988), horen vooral tot deze canon; films die uitblinken in humor, professionaliteit, en productioneel epische proporties kennen. Denk aan de helikoptershots en de fenomenale scène waarin een schildering voor de camera wordt geplaatst teneinde het leegpompen van een sluis te simuleren in het voor het verhaal van Amsterdamned nodige spanningselement. Maar ook de suspense van De Lift , en latere invloed op Jan de Bont's Speed (1994), de goed getimede grappen uit Flodder , in combinatie met hilarische achtervolgingsscènes waar één eindigt in een zwembad waar wijlen Simon van Collem aan tafel een krant leest. Voeg hierbij een reeks aan strak geregisseerde actiescènes met als ultieme hoogtepunt een bijna zeven minuten durende achtervolging door de Amsterdamse grachten, en je bent als kijker deel van de magie van het ultieme jeugdsentiment voor de huidige generatie dertigers. Dick Maas is vooral een vakman pur sang. Sint toont dan ook vooral het vakmanschap van Maas, een ongekend gevoel voor suspense en bovenal een over-the-top thriller met klassieke horror suspense elementen.

Maas heeft goed gekeken naar de Scream -trilogie van horror meester Wes Craven, A Nightmare on Elm Street (1984), en ook Halloween (1978). Het scenario is een oase aan maatschappijkritische reflecties; zo krijgen de door het kabinet ingevoerde bezuinigen er met de roe van langs, en heeft Maas evenzeer oog voor incorporatie van typische sociale netwerksites (Hyves) als onderdeel van een belangrijk plotmiddel in de opening, dit alles vervlochten in een uitermate droog, van zwarte humor doordrenkt, scenario. Na een wilde, strak geregisseerde, werkelijk verbluffende achtervolging over de daken van de Amsterdamse binnenstad, laat Maas een personage de vraag stellen of de betrekkingen met Spanje nu niet in het geding komen te staan. Het is maar één voorbeeld van de briljante wijze waarop Maas zijn personages voedt.

Egbert Jan Weeber is de Skeet Ulrich uit Scream , maar dat boeit niet. Hij is geloofwaardig als Frank. Caro Lenssen is als Lisa halverwege de film uit het oog verdwenen ten gunste van de actie, maar dat hindert niet want haar karakter heeft in het eerste half uur van de film voldoende ruimte. Enige punt van kritiek is het haar weer ten tonele brengen in de laatste akte. Geforceerd. Maar uiteindelijk is Sint , in combinatie met de make-up van Rob Hillenbrink, de production design van Wilbert van Dorp, de stunts van Willem de Beukelaer, de originele muziek van Maas zelf, en ook met het gebruik van licht en schaduw van Guido van Gennep in combinatie met de sound mix van Peter Warnier, vooral een ensemble film pur sang. Maas doet de jaren tachtig herleven, en drukt zijn stempel. Wat zal hij lachen naar het Filmfonds dat het scenario meerdere keren weigerde. Dick Maas doet wat hij wil, laat harten sneller kloppen, en is bovenal effectief. Na Joy , Hunting & Zn ., en Schemer , heeft Nederland dit jaar een vierde film waar het trots op mag zijn. Gaat dit zien.

Conclusie
Dick Maas zet de succesformule uit de jaren tachtig, waarin hij floreerde met De Lift (1983), Flodder (1986), en Amsterdamned (1988), door met Sint , en laat voor eens en altijd zien dat filmmaken op vele manieren kan. Dit is er één van. Ondanks een roemrijk en veelbesproken verleden, is Dick Maas een regisseur die, zoals Barry Hay het ooit zei, "zijn vak verschrikkelijk goed verstaat".