TBS - recensie

In het kader van de Filmzomer op de NPO vandaag aandacht voor TBS.

Cabaretier Theo Maassen ontplooit zich steeds verder als acteur. InTBSspeelt hij zijn eerste grote hoofdrol en die is om van te smullen.

Na de moord op zijn vader en zusje is Johan veroordeeld tot Terbeschikkingstelling, beter bekend als TBS. Wanneer hij overgeplaatst wordt naar de Long Stay afdeling, besluit hij te ontsnappen uit de TBS-kliniek om zijn moeder op te zoeken. Zij is namelijk de enige die zijn onschuld kan bewijzen. Maar de politie zit hem op de hielen en hij ziet maar één uitweg om veilig weg te komen; hij ontvoert de dertienjarige Tessa. Samen beginnen ze aan de zoektocht naar zijn moeder. Maar de tijd begint te dringen.

Sinds 1998 worden er ieder jaar zes Telefilms gemaakt, die speciaal voor de publieke omroep geproduceerd worden. Het leverde door de jaren heen heel wat filmprijzen op voor producties alsSuzy Q,CloacaenHet Schnitzelparadijs. In de editie van 2008 wist vooralTBSde aandacht op zich te vestigen, met een veelbesproken bioscooprelease tot gevolg en een imposant mediaoffensief. Regisseur Pieter Kuijpers (Van God Los,Dennis P.) baseert zijn films graag op waargebeurde feiten en hoewelTBSverzonnen is, zitten er weer heel wat aanknopingspunten met de werkelijkheid in. In het nieuws van de afgelopen jaren blijkt dat TBS-ers om de haverklap de benen nemen, vaak met desastreuze gevolgen. Maar wat als zo'n uitbraak terecht is?

De twee hoofdpersonen Johan en Tessa groeien tijdens hun tijd samen naar elkaar toe, maar is dat wel oprecht? De een is instabiel en op de vlucht en de ander is beïnvloedbaar en op zoek naar liefde. Het verhaal draait dan ook om het Stockholmsyndroom, een geestelijke afhankelijkheid aan een ontvoerder, die soms zelfs op liefde uitloopt. Johan behandelt het meisje aardig, maar door bepaalde dingen te laten zien – zoals het moment dat hij een behaatje in haar tas vindt – wordt er twijfel gezaaid. Tot het laatste moment kan de film nog alle kanten op. Bijzonder realistisch isTBS echter niet, maar daar mikt de regisseur dan ook niet op. Het is jammer dat bepaalde scènes wat ongeloofwaardig zijn (de halfzachte politieoptredens die bijvoorbeeld niet direct bij zijn ouderlijk huis kijken, een horde journalisten die vrij baan hebben om op de ontvoerder af te vliegen, het afschudden van een politiehelikopter), maar dat mag de pret amper drukken.TBSis een sterke psychologische thriller van eigen bodem.

De tagline “Niet alles is liefde” is, naast een grappige steek onder water, ook prima in staat om de sfeer vanTBS weer te geven. Om de waanzin van het karakter kracht bij te zetten, wordt gebruik gemaakt van snelle jump cuts. Het valt soms wel heel erg op, maar het werkt zonder meer versterkend. En dat cabaretier Theo Maassen ook als acteur zijn mannetje weet te staan, was al bekend en in zijn eerste grote hoofdrol weet hij wederom te overtuigen. Hij verlegt graag zijn grenzen en voorTBSgaat hij als acteur dieper dan ooit. De rol van TBS-er Johan lijkt hem op het lijf geschreven en de blik in zijn ogen is oprecht eng en onberekenbaar te noemen. Zijn constante innerlijke strijd is zichtbaar. De dertienjarige Lisa Smit laat eveneens een uitstekende indruk achter als de naïeve Tessa. Toegegeven, er zijn wat schoonheidsfoutjes te ontdekken aan haar spel, maar dat stoort nergens en met de juiste begeleiding zal zij nog in veel films en series te zien zijn.

Kleine gebreken – zoals de vrije interpretatie van realisme – daargelaten is TBS een sterke psychologische thriller. De kracht zit in de constant aanwezige spanning. Het wordt namelijk nooit volledig duidelijk of TBS-er Johan nu te vertrouwen is of niet. Dat zorgt voor een ongemakkelijk gevoel bij de kijker, dat zelfs tijdens de aftiteling nog niet volledig verdwenen is.

Bekijk hier het volledige uitzendschema van de Nederlandse films op Nederland 3.