Een Hollywooddrama over het leven van een butler, of toch niet?
De regisseur vanThe Butler, Lee Daniels (Precious), wist zeer grote namen te strikken voor deze film. Forest Whitaker en Oprah Winfrey, die man en vrouw spelen, zijn de leidende spelers uit een ellenlange namenlijst. DatThe Butlerhet in de Amerikaanse box-office erg goed gedaan heeft, is niet zo vreemd, aangezien het vooral een Amerikaans feestje is. De vraag is of de film ook interessant genoeg is voor de nuchtere Nederlander aan de andere kant van de Atlantische Oceaan.
Historisch Portret
‘One quiet voice can ignite a revolution’ is de koptekst op de filmposters vanThe Butler. Dit is net als de filmtitel bedrieglijk, omdat de titel de suggestie wekt dat de film een karakterstudie is over een zwarte butler die in zijn loopbaan voor acht presidenten heeft gewerkt. Gene Allen is de persoon waarop Cecil Gaines (Forest Whitaker) in het verhaal vanThe Butlergebaseerd is, alleen zijn de enige twee gelijkenissen van de twee personen dat ze allebei butler zijn geweest voor acht presidenten en dat ze allebei zwart zijn. In dit opzichte ontstaat er niet al te veel verwarring, maar het gaat pas mis bij het feit dat deze persoon niet als leidraad is genomen bij de globale verhaalvertelling. In plaats daarvan gaat de film over de geschiedenis van de slavernij, de apartheid en vooral de gelijke burgerrechten. Cecil Gaines heeft hierin totaal geen rol van betekenis en daarom wordt zijn zoon Louis Gaines (David Oyelowo) de gehele film naar voren geschoven. Louis lijkt betrokken te zijn bij ongeveer alle belangrijke gebeurtenissen in de Afrikaans-Amerikaanse burgerrechten geschiedenis. Zo is hij actief lid van de Freedom Riders, is hij een volger van Martin Luther King, vervolgens van Malcolm X, daarna lid van de Black Panthers, om uiteindelijk te eindigen als respectabel politicus. Hierdoor lijkt de rol van de butler in het verhaal over de gehele lengte van de film niet belangrijk.
Oppervlakkig schouwspel
De rol van Louis Gaines is niet het enige dat rammelt aan het script. Zo is het leven van Cecil Gaines overmatig geromantiseerd en gedramatiseerd. Natuurlijk is dit niet vreemd voor een Hollywooddrama dat totaal niet pretendeert waarheidsgetrouw te zijn, maar de niet-creatieve manier waarmee het leven van Gene Allen getransformeerd is naar het fictieve leven van Cecil Gaines gaat veelvoudig de oppervlakkige kant op. De gebeurtenissen wisselen elkaar snel af maar raken door de toevalligheden en de ongeloofwaardigheid ervan geen emotionele snaren.
The Best Butler of America
Lee Daniels mag in zijn handen knijpen dat Forest Whitaker de enige aangewezen persoon is om nog enige emotionele diepgang aan Cecil Gaines en het verhaal te geven. Dat Forest Whitaker een niet te vergeten indruk kan achterlaten, was wel duidelijk naThe Last King of Scotland, maar ditmaal weet hij met de zeer ingetogen butler opnieuw een rol zeer fascinerend neer te zetten. Het lukt Lee Daniels echter niet om met zijn creativiteit het meelijwekkende script om te buigen en daarmee de acteermogelijkheden van Whitaker verder te verdiepen. Daarentegen weet hij Oprah wel voldoende plek in de spotlight te bieden. Haar rol is aardig groot vergeleken met de rest van de cast en ze weet haar acteertalent overtuigend neer te zetten.
Conclusie
Lee Daniels probeert een mooi behoudend drama af te leveren, maar gaat metThe Butleroppervlakkig tekeer om het fictieve levensverhaal van Cecil Gaines nog enigszins interessant te maken door verzonnen gebeurtenissen af te wisselen met waargebeurde feiten. Doordat de gebeurtenissen elkaar snel afwisselen, weet hij zelden het verhaal gevoel mee te geven. Waar het op het technische vlak van de film vaak mis gaat blijft het door de acteerprestaties nog enigszins overeind. Zo zijn Oprah en Whitaker fantastisch en behaald de rest van de cast het niveau waarvoor ze zijn aangesteld. Lee Daniels probeert de Amerikaanse burgerrechtengeschiedenis en ongelijkheid in een nieuw jasje aan de man te brengen, maar komt in de uitwerking niet verder dan een prozaïsch Hollywooddrama aangevuld met wat inconsistente Wikipediapagina’s.
