Wanneer de Keniaanse regering in 2002 aankondigt dat iedereen in het land recht heeft op onderwijs trekt de 84-jarige Maruge zijn stoute schoenen aan; hij meldt zich aan bij de plaatselijke basisschool. De vraag is echter of de leerlingen en leraren daar wel op zo'n oudje zitten te wachten.
In 2003 kondigt een Keniaanse radiozender aan dat de regering iedereen in het land gratis onderwijs aanbiedt. De 84-jarige voormalig vrijheidsstrijder Maruge (Oliver Litondo) maakt graag gebruik van deze aanbieding omdat hij nooit heeft leren lezen of schrijven. Hij meldt zichzelf aan bij de lokale basisschool. De directrice van de school, Jane (Naomi Harris), stuurt de oude man in eerste instantie weg met de mededeling dat er te weinig plaatsen zijn en dat hij hoe dan ook in het bezit moet zijn van een schrift, een potlood en een schooluniform. Jane denkt er zeker van te zijn dat de oude man ontmoedigd is geraakt, maar de volgende dag staat hij volledig voorbereid weer voor de schoolhekken. De standvastigheid van Maruge weet Jane te raken en daarom opent ze de poort tot het onderwijs voor hem. Alhoewel Maruge de strijd om een onafhankelijk Kenia ver achter zich heeft gelaten, begint er voor hem opnieuw een strijd, een moderne schoolstrijd. De ouders van de leerlingen op de school zijn fel tegen zijn aanwezigheid en ook de overheidsinstellingen vinden dat deze fossiel de kostbare schoolplekken niet mag bezetten.
Onmogelijke opgave
Screenwriter Ann Peacock ( The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe, Nights in Rodanthe ) las het betoverende waargebeurde verhaal over Kimani N’gan’ga Maruge in 2005 in The Los Angeles Times . Vanaf dat moment wist ze dat ze het script voor de film wilde schrijven. Na enig research ontdekte ze dat Sixth Sense Productions, verantwoordelijk voor Hotel Rwanda , al eerder een korte documentaire over Maruge maakte. Daarom benaderde ze hen voor een mogelijke samenwerking. Met een ervaren screenwriter en een ingelezen productiebedrijf stond de film voldoende in de steigers om ook andere productiemaatschappijen aan te trekken. Regisseur Justin Chadwick, vooral bekend van The Other Boleyn Girl , wilde het project zo authentiek mogelijk maken. Zo ontmoette hij de echte Maruge meerdere malen, vocht hij ervoor om in Kenia te kunnen filmen en zwierf hij er wekenlang rond om de perfecte locatie te spotten. Voor Chadwick was de grootste uitdaging het vinden van een acteur die Maruge kon spelen. Hij wilde persé een Keniaanse acteur, maar vanwege de leeftijd en de taalbarrière was dat bijna een onmogelijke opgave. Uiteindelijk vond hij Oliver Litondo, een 70-jarige Keniaanse nieuwspresentator, die volgens Chadwick de warmte en intelligentie van Maruge kon weerspiegelen. Zodra Litondo zijn succesvolle auditie had afgerond, stief de echte Maruge helaas aan kanker waardoor de twee elkaar nooit hebben kunnen ontmoeten.
Hoop
Het recht op onderwijs is voor ons zo vanzelfsprekend, dat we er vaak niet bij stilstaan dat dit recht niet overal ter wereld geldt. Een film over een 84-jarige man die naast 6-jarige kinderen ‘boom-roos-vis’ gaat leren, zou dan ook veel maffer zijn dan het verhaal van Maruge. Gezien de geschiedenis is het verlangen van Maruge om te leren lezen en schrijven helemaal zo gek nog niet, en daarom is zijn verhaal zo ontroerend. Als je een film wilt maken over de strijd die één persoon voor zichzelf levert, dan moet je er wel verdomd goed voor zorgen dat je hoofdpersoon net zo innemend en indrukwekkend is als zijn levensechte rolmodel. Chadwick kan wat dat betreft opgelucht ademhalen. Oliver Litondo is geweldig gecast als Maruge. Door zijn bloeddoorlopen ogen zien we niet alleen een prachtige Afrikaanse omgeving met daarin getormenteerde maar hoopvolle kinderen, ook zien we afgrijselijke flashbacks over zijn leven als Mau Mau vrijheidsstrijder. Chadwick ontwijkt gelukkig de kuil waarin vele regisseurs dreigen te vallen die meerdere genres met elkaar combineren. The First Grader is een combinatie van drama, komedie en thriller, maar waar vele regisseurs de nadruk proberen te leggen op één genre, en daarmee de plank volledig mis kunnen slaan, weet The First Grader deze genres vloeiend te combineren onder één thema: hoop. Dit thema houdt als een telefoondraad de verschillende genres op logische wijze met elkaar in verbinding.
Voller
De prijs die je als filmmaker betaalt voor de focus op één persoon is dat je bijrollen soms wat in het niet vallen. Naomi Harris speelt de rol van Jane steengoed, maar er is te weinig tijd om dieper op haar problemen in te gaan. Zo krijgt zij op een gegeven moment een cruciale ruzie met haar man waar de film niet meer op terugkomt. Ook zijn er een aantal leerlingen die zo’n onuitwisbare indruk achterlaten dat je meer van hen zou willen weten. Het eenzijdige geluid van Maruge kan soms wat eentonig klinken, want laten we eerlijk zijn, The First Grader is niet de eerste film over de problematiek in Afrika. Het feit dat het een bijzonder verhaal is, maakt het niet meteen voldoende uitzonderlijk. De film had zich daarom ook iets meer mogen focussen op de nevenkarakters om het verhaal rondom Maruge net iets voller te krijgen.
Conclusie
The First Grader maakt ons opnieuw op een indrukwekkende wijze bewust van de verschillen tussen het westen en Afrika. Oliver Litondo zal menig hart verwarmen met zijn vertolking van de oude Maruge, waar je dan ook probleemloos twee uur lang naar kan blijven kijken. Hoe goed Litondo het ook doet, het valt te betreuren dat de nevenkarakters weinig aandacht krijgen. Zo weinig zelfs dat sommige verhaallijnen niet worden afgerond. De gelijkwaardige combinatie van verschillende genres en het doordringende spel maakt dat Chadwick met The First Grader een zeer waardige laatste strijd van Maruge aflevert.
