The Hobbit: The Battle of the Five Armies - recensie

Met The Battle of the Five Armies, het laatste deel in de Hobbit-trilogie, komt Peter Jackson’s verkenning van Midden Aarde tot een definitief einde. En dat is misschien maar goed ook.

De opening vanThe Battle of Five Armies speelt zich geen seconde later af dan het einde van diens voorganger,The Desolation of Smaug. Alsof Peter Jackson de twee films in zijn geheel monteerde om vervolgens een knip in het midden te zetten voor dubbele winst. Hollywood heeft hiermee fans helaas in de houtgreep: wil je weten hoe het verhaal afloopt? Wacht dan een jaar en leg nog eens tien euro neer! Het vorige deel eindigde met de grofgebekte draak Smaug (wiens stem en gelaatsuitdrukkingen door Benedict Cumberbatch zijn voorzien), die zijn zinnen op Meerstad heeft gezet. Hier vliegt hij al binnen een handomdraai het vissersstadje over om zijn ravage aan te richten: de stad staat in lichterlaaie, huizen zijn verwoest, mensen levend verbrand. Het is een heuse genocide, maar er zit een gevoel van afstandelijkheid inBattle of the Five Armies (net zoals in zijn voorgangers) waardoor geen enkel moment echt impact heeft.

Dit heeft voor een groot deel met montage te maken. Jackson en zijn vaste editor Jabez Olssen lijken van de hak op de tak te willen springen, zonder in rust te laten zien wat er nou echt gebeurd. Deze hectische filmstijl werkt wellicht voor de gemiddelde actiefilm, maar het doetThe Hobbit niet veel eer aan. Het mengelmoes aan beelden, die Jackson over je heen gooit levert weliswaar spektakel, maar weet niet te emotioneren. Dit heeft overigens ook met het scenario te maken. Na vijf minuten lijkt iedereen Smaug´s terrorisme te zijn vergeten. InThe Battle of the Five Armies is er geen tijd om te rouwen.

Epische veldslag en grimmige schuilplaats

Er moet namelijk meer geknokt worden! Bilbo (Martin Freeman) en de door Thorin (Richard Armitage) geleidde dwergen zitten dan wel veilig in de met goud gevulde hallen van Erebor, maar zowel elven, mensen als orks hebben ook hun zinnen op de strategische plaats (inclusief waardevolle inhoud) gezet. In de climax vanThe Battle of the Five Armies verzamelt ieders leger (vandaar de titel) zich aan de voet van de berg om te strijden voor grond en goud. Wat volgt is een epische veldslag die wending na wending krijgt (denk aan de veldslag inLord of the Rings: The Return of the King, maar dan grootser). Verder zit Gandalf nog opgesloten in de grimmige schuilplaats van Sauron. Met hulp van oude bekenden moet hij ontsnappen om zijn vrienden in de grote strijd bij te staan. Daar passeren Sauruman, Radagast, Galadriel en Elrond de revue om nog een afscheidsoptreden neer te kunnen zetten. Dit is Jackson’s gift voor de fan: elk personage komt nog één keer tot zijn of haar recht. Daarna is het voorbij met Midden Aarde.

Hol visueel spektakel

Misschien is dat maar goed ook. Al vooraf aan het eerste deel vanThe Hobbit filmserie was er kritiek op het besluit de verfilming van Tolkien’s boek in drieën te delen.The Battle of the Five Armies is daar eigenlijk nog een argument voor. Jackson was duidelijk minder geïnspireerd tijdens het maken van deze films dan bij de Lord of the Rings trilogie.The Hobbitis voornamelijk hol visueel spektakel met verwijzingen naar diens superieure voorgangers (of opvolgers, afhankelijk van hoe je het bekijkt). Sommigen verklaren Jackson’s verloederde stijl door te beargumenteren datThe Hobbit een kinderboek is, maar dat is geen excuus voor ondermaats filmmaken, ongeacht het bronmateriaal. De Hobbit films zijn simpelweg inferieur aan die vanThe Lord of the Rings, enThe Battle of the Five Armies is geen uitzondering.

Toch ben ik mij bewust dat het bovenstaande voor veel bezoekers niets uitmaakt.The Battle of the Five Armies is dan wel slordig en afstandelijk; het doet niets af aan het feit dat je voor de laatste keer weer in Midden Aarde bent, die fantastische wereld, die voor zoveel mensen tot de verbeelding spreekt. Waar we zoveel hebben meegemaakt en zo van hebben genoten. Ongeacht de kwaliteit vanThe Battle of the Five Armies blijft het weerzien van die wereld magisch en vermakelijk.