The Imitation Game - recensie

Een fascinerend spionagedrama.

Er zijn meerdere films verschenen over het “hacken” van de Enigma codeermachine die gebruikt werd door het Duitse leger in de Tweede Wereldoorlog om berichten versleuteld te versturen. Voorbeelden zijn het matigeU-571uit 2000 en het snel daaropvolgendeEnigma uit 2001 met een hoofdrol van Kate Winslet.Enigma werd mede geproduceerd door Rolling Stone voorman Mick Jagger en was met name gemaakt om aan te tonen dat het kraken van de Enigma machine een Britse aangelegenheid was en dat de Amerikanen er niets mee te maken hadden. Ook dit bleek later niet waar te zijn, omdat de Britse codebrekers op hun beurt weer op de schouders hebben gestaan van een groepje Poolse wiskundigen die al aan het begin van WO2 er in waren geslaagd om de Enigma code te ontcijferen. Kortom: het kraken van de Enigma machine is altijd omringd geweest door een waas van geheimzinnigheid. Het heeft tot 2009 geduurd voordat één van de hoofdrolspelers van dit verhaal, de geniale wiskundige Alan Turing, postuum eerherstel heeft gekregen en maar liefst tot 2013 dat deze Turing door koningin Elisabeth II gratie verkreeg en zijn veroordeling wegens homoseksualiteit uit de boeken werd geschrapt. Wie Turing was en wat zij rol is geweest in dit intrigerende stuk geschiedenis is de hoofdlijn vanThe Imitation Game.

De enigma codeermachine is een uitermate complex stuk techniek. Niet in het gebruik, maar in het haast oneindige aantal mogelijkheden die er zijn om de informatie te ontcijferen. De druk om deze codeermachine te bouwen stijgt aan het begin van de Tweede Wereldoorlog met de dag omdat de Duitse U boten de aanvoer van goederen van Amerika naar Engeland onmogelijk maken. Hoe de ontcijfering tot stand is gekomen en wat voor een afwijkende en innovatieve methodieken er zijn gebruikt, laat The Imitation Game uitgebreid zien. Bletchley park is het door MI6 opgezette onderzoekscentrum om de Enigma code te kraken. En in het hart van Bletchley werkt in hut 6 het team van de geniale Alan Turing. Ogenschijnlijk rustig maar met een duidelijk besef van het belang van hun werkzaamheden. Want, en dat is een van de vele aspecten die van The Imitation Game zo´n meesterlijk film maken, er is geen enkel moment rust. De aanwezigheid van de oorlog en de effecten die hun werk hier op hebben, creëren een onderhuidse spanning die een sterke spanningsboog vormt waardoor je al snel op het puntje van je stoel zit. Niet alleen dat, want waar ander films in falen maar The Imitation Game in excelleert, is dat het er in slaagt een abstract principe levendig te laten zien. Wellicht dat wij, als kinderen van de computertijd, er anders naar kijken maar om een machine te bouwen die een machine kan breken, getuigt van een visie die zijn tijd ver vooruit was, net als het opzetten van de 'hackersgroep' ULTRA en de daaruit volgende acties om de Duitsers zand in te ogen te strooien. Turing en zijn team hebben daarmee aan de basis gestaan van het informatie tijdperk en dat is voorwaar geen kleine prestatie.

The Imitation Game is een meesterlijke film. De authentieke vormgeving spat van het scherm en het is aan alle kanten duidelijk dat het de intentie was om het team van Bletchley Park en de persoon Alan Turing de te lang uitgestelde eer te geven. En daar word geen enkele terughoudendheid in betracht. Het homoseksuele aspect wordt respectvol naar voren gebracht, waarbij uiteindelijk een passend schaamrood op de kaken van de Britse overheid overblijft omtrent de schandalige wijze waarop Turing na de oorlog is behandeld. Cumberbatch´ vertolking van Alan Turing toont maar weer aan wat een groot acteur de man is. De film draait volledig om hem en hij draagt dit met verve. Hij vult zeer intens en bevlogen de rol van Turing in, waarbij hij in zijn subtiele spel het homoseksuele karakter van Turing naar voren brengt op een manier die alleen maar als liefdevol kan worden omschreven. Het is pas sinds kort, mede door de hoge geheimhouding, dat de volledig reikwijdte van wat de mensen in Bletchley Park hebben verricht, duidelijk is.The Imitation Game kan dan ook gezien worden als een prachtig eerbetoon aan deze mensen die er voor hebben gezorgd dat WO2 beduidend korter heeft geduurd.