In 1994 verdwijnt de 13-jarige Nicholas Barclay spoorloos. Bijna vier jaar later krijgt zijn familie een telefoontje dat Nicholas in Spanje is gevonden, maar is Nicholas wel wie hij zegt dat hij is?
The Imposter(de oplichter) is een documentaire die je eigenlijk moet gaan zien zonder enige voorkennis. Pas dan zullen de verrassingen die regisseur Bart Layton voor je in petto heeft, het beste tot hun recht komen. Alleen het uitgangspunt kan nog net worden weggegeven. In 1994 verdwijnt de 13-jarige jongen Nicholas Barclay van de een op de andere dag. Zijn familie, die je als trailertrash zou kunnen wegzetten, was jarenlang in de veronderstelling dat Nicholas nooit meer thuis zou komen. Totdat ze drieënhalf jaar later een telefoontje krijgen van de Spaanse politie met de mededeling dat Nicholas daar gevonden is. Nicholas’ zus vertrekt naar Spanje om de verloren zoon op te halen en hoewel de stevige kerel die voor haar staat in de verste verte niet op Nicholas lijkt, sluit ze hem zonder twijfel in haar armen.
Zoektocht
The Imposteris de eerste documentairefilm van de jonge regisseur en producer Bart Layton. De Brit won onder andere een BAFTA voor zijn debuut. Layton kwam per toeval op het idee voorThe Imposter toen hij een artikel las in een Spaans tijdschrift over het onderwerp. Naar aanleiding daarvan verrichtte hij wat research en kwam hij al snel op het verhaal van Nicholas Barclay. Waar de meeste documentaires een zoektocht zijn naar de waarheid, gaatThe Imposterverder. De documentaire neigt meer naar een speelfilm die een waargebeurd verhaal vertelt. De documentaire bevat twee lagen: de eerste bevat interviews met alle betrokkenen, zowel de familie van Nicholas als de professionals die op de zaak van Nicholas zaten, de tweede laag is een reconstructie van de gebeurtenissen in 1998, toen Nicholas weer naar huis kwam.
Verbijstering
Het verhaal wordt chronologisch verteld en door steeds het vertelperspectief te wisselen, begint de spanning al snel te stijgen. Met name het camerawerk tijdens de interviews is effectief. Bij bepaalde personen is er sprake van enkel talking heads en veel close-ups, terwijl bij anderen de camera wat meer afstand bewaart. De spanningsopbouw wordt versterkt door de home videobeelden die het gezin maakte van de jonge Nicholas. Ook de terugkeer van Nicholas is door de familie vastgelegd. De toevoeging van deze beelden aan de film zorgt voor een hoge mate van ongeloof en verbijstering. Dat maakt het verhaal des te interessanter. Naast deze home videobeelden wordt er gespeeld met montagetrucjes die de documentaire naar een hoger cinematografisch niveau tillen. Zo wordt bijvoorbeeld audiomateriaal van eerder gevoerde telefoongesprekken geplakt over het nieuwe beeldmateriaal.
Duistere gewetens
Een documentairemaker mag van geluk spreken wanneer zijn personages het goed doen op de camera. Het zijn immers geen echte acteurs.The Imposterheeft het voordeel dat alle mensen in de film boeiend zijn om naar te kijken. Stuk voor stuk lijken ze afkomstig uit andere detectivefilms of -series. Met als klap op de vuurpijl privédetective Charlie Parker die geheel uit zichzelf komt met geweldige quotes als: “Something was hidden and I didn’t know what it was.” The Imposteris een detective-documentaire die heel slim zijn kijkers weet te manipuleren. Qua thematiek lijkt hij een beetje opCapturing the Friedmans, een portret van mensen die slachtoffer en dader zijn van een misdrijf. Toch is het jammer dat Layton met name het thrillerelement zo ver door heeft gevoerd. Wat deze film juist zo interessant maakt, zijn de psychologische en emotionele aspecten. Die zijn hier helaas soms wat onderbelicht. Waarom gedragen deze mensen zich zo, waar komt dat vandaan? Alhoewel je daar je eigen ideeën over kunt hebben, was het interessant geweest als Layton dieper in de duistere gewetens van zijn hoofdpersonen had durven graven.
Conclusie
Layton levert een verbijsterend, origineel en rete-spannend debuut af. Het verhaal vanThe Imposterdoet niet onder voor dat van een Hollywoodfilm en dat maakt het des te interessanter. Het camerawerk en de montage leveren een grote bijdrage aan de spanningsopbouw en Layton is een bofkont met zulke boeiende hoofdpersonen. Die hoofdpersonen hebben echter meer te vertellen dan Layton laat zien en het is jammer dat hij dat laat liggen.
