Iedereen kent de slepende zenuwziekte MS of multiple sclerose wel bij naam. Wat het betekent om met die ziekte te leven en dat ze uiteindelijk tot een afhankelijk bestaan leidt en ongeneeslijk is, daar kan men zich doorgaans weinig bij voorstellen. De Belgische filmTot Altijdschetst een integer portret van een ambitieuze jonge man in de bloei van zijn leven, die met MS wordt geconfronteerd en daar op zijn manier het hoofd aan biedt. De Belgische regisseur Nic Balthazar baseerde zich bovendien op een waargebeurd levensverhaal.
Zotte jaren tachtig
Tot Altijd vangt wervelend aan met sfeerbeelden van een geïmproviseerde camping en een antikernwapenbetoging op de tonen van TC Matics Oh La La La! . Het bekoort wel, maar de actie is wat overdreven en de vrienden-acteurs, overwegend in de tweede helft van de dertig, overtuigen niet helemaal als jongens en meisjes van in de twintig. Met flash-forwards flitst Nic Balthazar iets te vluchtig dan over het huwelijk, het vaderschap en de scheiding van Mario Verstraete, de protagonist en over zijn boezemvriend Thomas naar 1995. In dat jaar is Mario politicus in Gent en is Thomas de arts die hem doorverwijst naar een specialist. De diagnose is multiple sclerose, kortweg
Aftakeling
De Belgische acteur Koen De Graeve ( Dagen Zonder Lief, Loft, De Helaasheid der Dingen ) vertolkt de Gentse politicus Mario Verstraete. Voor de rol moest hij een fysieke transformatie ondergaan; maar liefst 20 kilo afvallen. Maar het is vooral zijn acteerprestatie die voortreffelijk blijkt te zijn. Onder de leiding van de regisseur geeft hij gestalte aan een ambitieuze, intelligente man, een vader en goede vriend die geconfronteerd wordt in de tweede helft van de jaren negentig met een lichaam dat niet meer mee wil. Opbeurend is dat gegeven niet maar wel interessant om te zien hoe iemand en zijn omgeving met die ongeneeslijke ziekte omgaat. Naast De Graeve laat ook de rest van de cast een prima indruk achter.
Strijd
Mario Verstraete heeft in 1998 het euthanasiedebat in de Belgische Senaat gebracht. Hij heeft letterlijk strijd gevoerd om het recht op waardig sterven. Aan zijn beste vriend zegt hij in Tot Altijd: ‘Ik moet weten dat als het kot in de fik staat, iemand me naar de nooduitgang zal brengen’. Thomas is het er niet mee eens dat Mario over zijn eigen dood wil beschikken. Toch stemt hij willens en wetens in met diens vraag hem te helpen als het zo ver is. Enkele treffende scènes illustreren de onmacht en afhankelijkheid van de MS-patient, bijvoorbeeld wanneer hij een aanval krijgt bij het uitstappen uit een auto en de frustratie uit zijn longen schreeuwt of wanneer zijn moeder hem aan het wassen is. Uiteindelijk zal Verstraete de eerste man in België zijn die legaal voor euthanasie kiest.
Ecologisch
De Belgische regisseur Nic Balthazar was in een vorig leven filmcriticus en presentator bij de Vlaamse publieke omroep. Zijn eerste film Ben X handelde over een jongen met autisme. De film viel op verschillende filmfestivals (onder meer in Montréal en Istanbul) in de prijzen. Sinds een vijftal jaar engageert hij zich ook voor het milieu. The Big Ask is zijn korte film uit 2008 die op verzoek van het internationaal milieunetwerk Friends of the Earth werd gedraaid met als doel politici in zestien Europese lidstaten aan te zetten te tot een klimaatsverandering. Met Tot Altijd heeft Balthazar nu ook een CO² neutrale film gedraaid door energiezuinig te werken met behulp van een zonnestroominstallatie. Mooie plaatjes van Gent en omgeving zijn wel een pluspunt, maar voor de rest wordt weinig opvallends gefilmd.
Conclusie
Tot Altijd geeft een aangrijpend en menselijk gezicht aan het verloop van de ziekte multiple sclerose. Verder is het interessant om het verhaal te volgen in de context van het euthanasiedebat. Balthazar kiest er echter voor om gewoonweg het waargebeurde levensverhaal van Mario Verstraete in een soort biopic te gieten zonder het politiek beladen te maken. Misschien had hij hier meer mee kunnen doen. Aan de meeste acteerprestaties valt weinig aan te merken dankzij de ervaren Belgische cast en de topprestatie van de hoofdrolspeler. Voor wie van Gent houdt, meer wil weten over MS of Mario Verstraete, is de film alvast een must.
