Trois Mondes - recensie

Een fataal auto-ongeluk wordt doorgaans beschouwd als het einde, maar inTrois Mondesis het slechts het begin van alle ellende.

Al (Raphaël Personnaz) is succesvol: hij staat op het punt te trouwen, hij heeft een goede positie als manager in een autoshowroom en hij is geliefd bij familie en vrienden. Tijdens een nacht stappen met zijn maten zet hij in een moment van onbezonnenheid een aaneenschakeling van tragische situaties in gang als hij een man aanrijdt onder het raam van Juliette (Clotilde Hesme). Zij wordt getuige van dit ongeluk waarbij de dader doorrijdt in plaats van te hulp te schieten. Ze belt de hulpdienst en zoekt het slachtoffer op in het ziekenhuis, waarop ze in contact komt met de familie van de getroffene en diens vrouw Vera (Arta Dobroshi). Vervolgens begint ze een speurtocht naar de dader.Trois Mondesis echter geen wraakfilm waarin degene die het leed heeft veroorzaakt opgespoord wordt zodat hij voor zijn misdaad kan boeten, maar een triptiek over de gevolgen van een dodelijk ongeluk voor alle betrokken partijen, waarbij regisseuse Catherine Corsini (Partir) aantoont dat een dergelijk ingrijpende gebeurtenis iedereen hard treft.

Na de aanrijding blijkt dat Al zichzelf het hardst getroffen heeft. In tegenstelling tot zijn vrienden, die menen dat hij het incident het best zo snel mogelijk uit het hoofd kan zetten, heeft Al wel degelijk moreel besef. Personnaz levert in de rol van Al een indrukwekkend acteerprestatie waarbij hij een sympathieke, alledaagse jongen portretteert die dankzij een enkel moment van onoplettendheid alles dreigt te verliezen wat hij heeft opgebouwd. Zijn schuldgevoel knaagt hoe langer hoe meer aan hem, zodanig dat hij bereid is alles op het spel te zetten om zijn fout nog enigszins goed te maken. Corsini kan een zekere mate van naïviteit verweten worden, want het lijkt stug dat iemand bereid zou zijn huwelijk, baan en leven op het spel te zetten om zijn geweten af te kopen, als hij ook zichzelf aan had kunnen geven. Het punt dat daders normale, gelukkige mensen zijn die per ongeluk in abnormale, ongelukkige situaties belanden, maakt Corsini echter overtuigend hard.

Lijnrecht tegenover de succesvolle autochtone Al staat Vera, in elk opzicht tegenovergesteld. Als illegale Moldavische immigrante heeft ze het toch al niet makkelijk, en als haar man komt te overlijden, heeft ze weinig opties. Tegenover Al die aan zijn schuldgevoel ten onder gaat, steekt de koude, onwrikbare Vera echter schril af, waarbij Dobroshi een opmerkelijk ingetogen rol speelt gezien het drama dat haar personage treft. Corsini illustreert in Vera's standpunt, hoe begrijpelijk haar situatie ook is, opgekropte woede groeiend uit machteloosheid en lage status, dat zich uit in een toenemend gevoel van ongemak bij de toeschouwer als Vera in beeld komt. Het is makkelijker mee te leven met Al dan met Vera en haar familie die meer geven om wraak dan om rechtvaardigheid, ook al begrijpen we dat hun vertrouwen in het Franse systeem door hun status als uitgebuite minderheid laag is. Dit uit zich voortreffelijk in een scène waarin Vera probeert de organen van haar dode man te verkopen; de dokters melden haar dat in Frankrijk organen uitsluitend gedoneerd mogen worden, waarop Vera ontsteekt in een tirade waarin ze stelt dat immigranten zelfs in hun dood niet voor hun diensten voor de Franse samenleving gecompenseerd mogen worden. Corsini levert verder terecht geen nadrukkelijk sociaal commentaar, want dat is in de kern niet waarTrois Mondesom draait. Interessant is dat de film vanuit de beleving van Al als emotioneel drama voelt, terwijl de film vanuit Vera's oogpunt trekken van een misdaadthriller aanneemt: als Juliette de dader heeft gevonden, moet zij dit dan uit angst voor Vera's reactie voor zichzelf houden? Wanneer Vera alsnog achter Als identiteit komt, zal Al de confrontatie met Vera's boze mannelijke familieleden overleven? Vera's woede is terecht, maar maakt het niet makkelijk om met haar mee te leven.

Tussen Als schuldgevoel en Vera's woede gaat Juliette aan het werk met haar zoektocht naar begrip. Ze wordt steeds dieper in deze uitzichtloze zaak gezogen, waarbij ze uiteindelijk fungeert als de brug tussen Al en Veras. Hesme speelt de rol van de getuige die streeft naar inzicht en herstel met verve maar gaat gebukt onder de merkwaardige keuzes van het scenario. Ze hanteert te meegaande, altruïstische trekjes die haar een speelbal maken in het geschil. De vraag waarom ze überhaupt zo veel tijd en moeite in de zaak steekt ondanks haar eigen problemen dringt zich sterk op, als blijkt dat Vera verdrinkt in woede en frustratie. Als punt in Corsini's pleidooi voor toenadering tussen alle partijen volstaat Juliette echter als middenwereld, zoekend naar een constructieve oplossing uit de escalerende situatie.

Corsini levert metTrois Mondeseen geslaagde deconstructie van de nasleep van een verkeersongeval op, waarin ze pleit voor begrip en vergeving boven de schuldvraag. Want ondanks de harde feiten is de dader niet per definitie een slecht mens die uit is op zelfbehoud, terwijl de nabestaanden niet per se op zoek zijn naar rechtvaardigheid. In de drie werelden die Corsini kenschetst, is de rol van de getuige, die een balans tussen de andere partijen vormt en hen tot inzicht brengt, van het grootste belang, hoewel het opvallend genoeg Personnaz als dader is die de meeste emotionele lading verschaft. Corsini is toch iets te optimistisch, waarbij ze de toenadering tussen de betrokkenen bij vlagen zoekt in geforceerde plotwendingen. Maar haar oproep tot wederzijds begrip kan in tijden van een toenemende algehele ieder-voor-zich mentaliteit geen kwaad.