Turist - recensie

"Papa, rook je?", vraagt het zoontje van Tomas, aan het eind van de film Turist. Ja, nu even wel. Niets menselijks blijkt hem vreemd.

Skiën

Tomas (Johannes Kuhnke) is een heel gewone jongen met een drukke baan, een aardig salaris en een leuke vrouw, Ebba (Lisa Loven Kongsli). Met hun twee kids gaan ze er een weekje tussenuit, om te skiën in Frankrijk, maar vooral om quality time in te halen. We ontmoeten de vier in de eerste scène op de piste, op een zuiver witbesneeuwde berg. Een fotograaf maakt vakantiekiekjes. 's Avonds na de eerste skidag liggen ze met zijn vieren uitgeput op bed, dicht tegen elkaar aan. Het oogt allemaal idyllisch genoeg om rechtstreeks uit een reisgids te komen. Maar 's nachts klinken op de piste de dreigende droge knallen van sneeuwkanonnen en sneeuwt het heftig, opzwepend begeleid door Vivaldi, als een voorbode van wat komen gaat.

Crisis

Op de tweede dag zit het ideale gezinnetje op een bergterras te lunchen als er boven hen opeens een lading sneeuw begint te schuiven. Tomas stelt zijn gezin eerst nog gerust: niks aan de hand! Zodra het echter op een serieuze lawine begint te lijken, grist hij zijn telefoon van tafel en rent hij ervandoor om zichzelf in veiligheid te brengen, vrouw en kinderen achterlatend. Achteraf valt het allemaal mee en is iedereen ongedeerd, maar de toon is gezet. De rest van de vakantie draait om de vraag: wie is die man die zondags het vlees snijdt en ons in de steek laat zodra zich iets voordoet? En voor Tomas: hoe win ik het vertrouwen terug? Ben ik dan echt zo'n lafaard die alleen aan zichzelf denkt? Hij gelooft het in eerste instantie niet eens. Tijdens een dinertje met een ander stelletje vertelt hij zijn eigen versie. "Liep ik weg? Nee, schat echt niet. Je bent vast nog in shock". Maar Ebba houdt voet bij stuk en uiteindelijk kan hij niet om de confrontatie heen: met de anderen, maar vooral met zichzelf.

Regisseur Ruben Östlund maakte eerder naam met films alsInvoluntaryenPlay, waarin hij eveneens op intelligente wijze gewone mensen in ongemakkelijke situaties plaatst. MetTuristkomt Östlund, die ooit begon als regisseur van skifilms, het dichtst bij zijn roots. Op basis van die films werd hij zelfs toegelaten tot de filmschool. Niet onterecht: in mooie, trage shots weet hij de pracht van een besneeuwd landschap te vangen. Hij neemt daarvoor rustig de tijd. Saai wordt dat nooit. Östlund gebruikt de rust als contrapunt voor de spanningen, waardoor hij uit een drama een strakke thriller weet te bouwen.

De regisseur heeft een uitstekend oog voor menselijke interactie. De beklemmende stiltes, de vlijmscherpe dialogen, het voelbare ongemak: je zou soms denken dat je naar een film van zijn beroemde landgenoot Ingmar Bergman zit te kijken. Het grote verschil is dat Östlund geen cynische, nihilistische visie heeft, maar eerder een diep humanistische. Zijn personages zijn niet slecht, hooguit gebrekkig, bepaald door het lot - de internationale titel vanTuristluidt niet voor niksForce Majeure, overmacht. Zijn personages zijn bereid om te leren. Na een catharsis zijn ze ouder, wijzer en misschien ook grijzer. Aan het eind, op de terugreis, steekt Tomas, voor het eerst in de film, een sigaret op die hem door een medereiziger is aangeboden. "Rook je, papa?" Ja, nu even wel. De roker zal het herkennen: de spanning zakt weg, maar het ongemak blijft.

Conclusie

Turistgaat over heel gewone mensen, over de kijker, en behandelt dilemma's waar iedereen mee te maken kan krijgen. Wat doe je in levensgevaar? Red je het vege lijf of denk je aan anderen?Turistzindert en schrijnt en levert bovenal zeer goed drama op.