Videodrome - recensie

Long live the new flesh! In het kader van de nieuwe David Cronenberg tentoonstelling in EYE draait er een gerestaureerde digitale print van het profetische meesterwerkVideodrome in de Nederlandse theaters. Een verslag van de bijzondere Cronenberg Exhibition lees je hier .

In een zekere zin isVideodrome de ultieme Cronenberg film.Videodrome zit namelijk vol met duistere seks, plots geweld, destructieve obsessies, technologische angsten en lichamelijke mutaties. Dat Cronenberg al die elementen effectief in één film heeft weten te omvatten, getuigt van zijn talent; elke mindere regisseur was bezweken onder deze zware lading.

Zelfs hoofdpersonage Max Renn (gespeeld door een perfect gecaste James Woods) bezwijkt onder de druk vanVideodrome. Max is als directeur van ordinair televisiezender Civic TV altijd op zoek naar taboedoorbrekende programma’s om zijn publiek te voorzien van hun behoeftes; “van softporn tot hardcore geweld”. Veel soeps is er echter niet op de markt. “Het is te soft” zegt Max als hij kijkt naar oriëntaalse softporno over een vrouw die een samoeraipoppetje uitkleedt tot het een dildo blijkt te zijn. “Het mist iets hards”. Zo komt hij terecht bijVideodrome. Een televisieprogramma zonder plot en zonder personages; enkel hardcore marteling. Hij wil het ook op Civic TV uitzenden, maar hij heeft slechts een paar beelden op tape door illegaal satellietsignalen af te tappen. Van wie hij de rechten kan krijgen, dat weet hij niet, maar zijn obsessie metVideodrome drijft hem om dieper in de donkere wereld van seksueel geweld te duiken, waardoor hij de grip op zijn eigen wereld steeds meer verliest.

Technologische angst

Van het eerste tot het laatste shot wordtVideodrome helemaal beheerst door televisie. Max wordt aan het begin van de film wakker gemaakt door zijn secretaresse, die hem via de televisie toespreekt. Het laatste shot van de film zien we zelfs twee keer achter elkaar: eerst vanuit het beeld van een televisiescherm en daarna de “herhaling” in het echte leven. De film laat daarmee zien wat voor een ingrijpende rol technologie is gaan spelen in ons leven. In 1983, toenVideodrome uitkwam, was de combinatie van televisie en de VHS-band het technologisch hoogtepunt van die tijd. Nu hebben we weliswaar internet, Netflix, Facebook en Twitter, maar de technologische angst vanVideodrome is nog steeds relevant, zo niet relevanter. Het gevaar inVideodromedat de wereld van de media zal samensmelten met onze wereld, is al lang onze samenleving ingeslopen; we zijn nu allemaal net zo obsessief met media bezig als Max Renn.

Hallucinaties

Gelukkig worden wij niet zo gek van al die media zoals Max dat wordt. Hij kan geen onderscheid meer maken tussen Videodrome en de realiteit, waardoor hij in een constante nachtmerrie belandt van seks en geweld. Het ongeloof en de walging, maar ook de uiteindelijke overgave aan alle extreme hallucinaties die daaruit voortkomen, vertolkt James Woods perfect. Woods’ intense blik sluit naadloos aan bij waar zijn personage voor staat: hij consumeert de wereld met zijn ogen. Zijn tegenspeelsters Nicky Brand (Deborah Harry) en Bianca O'Blivion (Sonja Smits) mogen er ook wezen: seksuele vrouwen, die qua intensiviteit zelfs een perverseling als Woods kunnen intimideren. Zij zijn in een zekere zin even gevaarlijk alsVideodrome zelf; ook een glimps van hen is genoeg om helemaal van op hol te slaan.

Videodromeis een absurde film. Hallucinatie en realiteit zijn naar verloop van tijd niet meer uit elkaar te houden. Daarnaast probeert de film zo veel te adresseren en te vertellen, dat het moeilijk is om als kijker grip te krijgen op de gehele situatie. Maar juist dat maakt deze film zo geweldig. Cronenberg maakte metVideodrome een film over een reeds gedateerde technologie, die vandaag de dag echter nog steeds ontzettend relevant en ook nog eens verdomd spannend, mysterieus en aangrijpend is.