Violeta Went to Heaven - recensie

Volksmuzikant Violeta Parra heeft naar eigen zeggen haar kunsten van een vogeltje geleerd. Dit is haar levensverhaal.

Violetta Parra wordt geboren op 4 oktober 1917. Tijdens haar jeugd heeft ze te maken met een gokverslaafde vader die regelmatig naar de fles grijpt. Een feit waar ze zichtbaar onder lijdt. Ondanks haar gecompliceerde uitgangspositie klimt ze toch op tot succesvol muzikant en zelfs nationaal icoon. In de biopicVioleta went to heaven wordt het pieken en dalen van de artieste op genuanceerde wijze beschreven. We zien haar alcohol voeren aan haar vader, haar familie achterlaten voor succes, weer terugkeren, met een minnaar richting Parijs vertrekken en een eigen bescheiden muziektheater openen terug in Chili. Steeds worden de beelden vergezeld door soms sprankelend opbeurende, soms deprimerend duistere klanken van haar muziek.

Violeta went to heaven is geregisseerd door Andrés Wood. Deze aan de New York University Film School afgestudeerde Chileen maakte al eerder films die zich in zijn land van afkomst afspelen, waaronderHistorias de fútbol (1997) enMachuca (2004). Zijn nieuwste film heeft hem de Chileense inzending voor de Academy Award voor beste buitenlandse film opgeleverd. Helaas zat de film niet bij de uiteindelijke selectie en werd hierin verslagen door onder andereMonsieur Lazhar, SuperClásico enA Separation. Violeta won op het Sundance Film Festival 2012 wel de World Cinema juryprijs voor beste dramafilm.

Wood plaatst in zijn nieuwste film tussen het lineair vertelde verhaal een aantal becommentariërende scènes. Zo zijn af en toe de ouders van Violeta te zien, die na hun dood hun dochter nog steeds gade lijken te slaan. Centraal door het verhaal loopt daarnaast een televisieshow waarin Parra haar levensverhaal uit de doeken doet. Hierin wordt ze af en toe scherp ondervraagd over haar keuzes, bijvoorbeeld om haar kinderen een tijdje achter te laten voor haar carrière. Deze raamvertelling zorgt voor een interessante dynamiek waarbij Violeta terugkijkt op haar leven.

Belangrijker is echter nog de manier waarop de soundtrack samenvloeit met het beeld. Tekst en muziek worden op intrigerende wijze ingezet door soms de beelden aan te vullen en op andere momenten te contrasteren. De simpele instrumentatie, vaak slechts een enkele gitaar of trom, vloeit daarnaast mooi samen met de prachtige omgevingen waar het verhaal zich door beweegt. De eenvoudige muzikale begeleiding sluit aan bij het beeld dat van de persoon Violeta Parra wordt geschetst. Het beeld van de persoon in de schijnwerpers is echter niet louter verheerlijkend. Het gaat in de film om een mens, niet om de achtergelaten schaduw. Een mens met eigen zwakke momenten van jaloezie, arrogantie en woede. In haar laagste moment zingt ze een lied waarin ze alles vervloekt terwijl de hemel openscheurt en haar tent waarin ze zich bevindt vol laat lopen met water. Er blijft weinig ‘larger than life’ over van Parra, wat zorgt voor een oprechtheid die doorklinkt in alle elementen van de audiovisuele ervaring.

Veel biopics hebben iets te zeggen over het leven, alleen al omdat gewoonlijk een enkel bestaan centraal staat.Violeta is hier geen uitzondering op.De film maakt duidelijk dat Violeta het vreemde voor het vertrouwde heeft gesteld. Ze constateert dan ook dat in de muziek pijn niet weergegeven kan worden door de technieken die op het conservatorium geleerd worden. Artistieke expressie is geen exacte wetenschap: blaas op een gitaar en tokkel op een trompet. Violeta mag dan niet altijd het meest succesvolle leven geleden hebben, het was in ieder geval geen onbewogen leven.

Violeta went to heaven is een erg originele biografische film geworden. De soundtrack zorgt soms voor hartverwarmende momenten en andere keren voor bijna spookachtige taferelen. Dood en leven lijken constante aanwezigen in het verhaal en dit klinkt door in de muziek. De film is allesbehalve lichtvoetig en zet aan tot denken. Een Oscarnominatie was wellicht toch op zijn plaats geweest.