Met zijn debuutfilmWorkersdient regisseur José Luis Valle zich aan als een groot filmmaker.
InWorkersworden twee verhalen naast elkaar verteld. In het ene verhaal volgen we Rodolfo. Hij is een schoonmaker bij een Philips-vestiging in Tijuana, Mexico. Wanneer we hem voor het eerst ontmoeten, maakt hij zich klaar om op zijn laatste werkdag zijn pensioen op te halen. Het blijkt echter dat hij een illegale immigrant in Mexico is die niet de juiste papieren heeft. Hij kan dus geen pensioen krijgen en moet verder werken in het bedrijf. In het tweede verhaal volgen we Lidia. Zij is een toegewijd thuishulp bij een rijke Mexicaanse vrouw. Wanneer deze overlijdt, blijkt uit haar testament dat zij al haar bezittingen aan haar hond Princess heeft nagelaten. Als Lidia en de andere bedienden voor de hond zorgen, mogen zij wanneer Princess overlijdt haar bezittingen overnemen. Langzaamaan wordt de connectie tussen Rodolfo en Lidia duidelijk, wat hun lot alleen maar tragischer maakt.
Uitbuiting
Valle gebruikt deze verhalen om kritiek te geven op de uitbuiting van laaggeschoolde arbeiders. Ook schetst hij een treurig portret van het leven van deze mensen. In lange shots toont hij ons hoe monotoon hun werk is en hoe moeilijk het voor hen moet zijn om zich te kunnen motiveren voor hun werk. Daarnaast laat hij zien dat door de lange werkdagen die ze maken ze amper de mogelijkheid hebben om een interessant leven op te bouwen.
Spelen met tijd
Een van de manieren waarop Valle dit bereikt is door met onze perceptie van tijd te spelen. Hoewel hij de verhalen van Rodolfo en Lidia door elkaar heen vertelt, gebeuren ze niet tegelijkertijd en nemen ze ook niet evenveel tijd in beslag. Het verhaal van Lidia wordt vertelt over een tijdspanne van twee jaar, terwijl Rodolfo's verhaal een tijdspanne van tien jaar in beslag neemt. Daarnaast vindt de helft van Rodolfo's verhaal plaats op de dag dat hij zich klaarmaakt voor zijn pensioen, terwijl de andere helft plaatsvindt gedurende de tien jaar dat hij na de afwijzing van zijn pensioen bij Philips moet werken.
Absurditieit
Het verrassendste aan deze film is echter het feit dat dit geen droog drama is, maar een absurdistische tragikomedie die steeds met verrassende onthullingen komt over onze hoofpersonen. Zo duurt het enorm lang voordat we zien wat Rodolfo nu eigenlijk precies doet. Wanneer we hem voor het eerst zien schoonmaken, gebeurt dit in een bijna steriele, lelieblanke ruimte, waarin amper een vlekje te ontdekken is. Ook is hij zo trots op zijn werk bij Philips dat hij in winkels alle gloeilampen van andere merken bedekt met Philips-gloeilampen. Nadat zijn pensioen wordt afgewezen doet hij het tegenovergestelde. En we worden verrast wanneer Rodolfo, die we hebben leren kennen als een nogal timide en volgzaam persoon, een tattoo laat zetten. En dat niet alleen: hij heeft er al een aantal, waaronder een doodshoofd. Die tattoo's blijken het gevolg te zijn van zijn dienstjaren in Vietnam. Hoe hij daar belandt is, wordt duidelijk in een briljant geschreven, tragikomische monoloog.
Princess
Lidia's verhaal is zo mogelijk nog meer doordrenkt van absurditeit. Het huis en de tuin van haar bazin staat vol met belachelijke standbeelden van de hond Princess. En het wordt al snel duidelijk dat het fortuin van Lidia's bazin niet al te eerlijk is verkregen. Haar zoon is een Mexicaanse mafiabaas wiens kantoor volstaat met schedels van doodgeschoten dieren en éénScarface-poster. Wanner zijn moeder komt te overlijden, beginnen de bedienden na te denken over hoe ze de hond op zo een manier vermoorden, dat het op een natuurlijke dood gaat lijken. Het helpt daarbij niet echt dat ze allemaal wel gesteld zijn op Princess. Dit subplotje, compleet met scènes die ons op het verkeerde been zetten, zou zo uit een film van de gebroeders Coen kunnen komen.
Conclusie
Met Workerslaat Valle zien dat hij zeer goed realisme met absurdisme, en tragiek met komedie kan combineren. Daarnaast laat hij zien dat hij precies weet hoe hij op een intelligente manier met filmconventies kan spelen om een film interessanter te maken. Hierdoor is dit een indrukwekkende film die op veel verschillende manieren werkt.
