James Gandolfini, de man die in zijn privébestaan naar eigen zeggen in de verste verte niet op Tony Soprano leek.
In mei was ik in New Jersey. Althans, daar landde mijn vliegtuig, alvorens ik zelf naar Manhattan vertrok. Ik reisde met de trein door Sopranos-land, een wat armoedig ogend deel van Amerika. Donderdagochtend moest ik daaraan denken toen ik wakker werd met het droevige nieuws dat één van de meeste memorabele acteurs van mijn tijdperk er niet meer is. De statige en imposante James Gandolfini, beter bekend als Tony Soprano uit de HBO-serieThe Sopranos, overleed afgelopen woensdag, naar alle waarschijnlijkheid aan een hartaanval. En dat op 51-jarige leeftijd. Alhoewel Gandolfini zelf mordicus tegen een doorstart vanThe Sopranoswas, is nu alle hoop vergaan. Nooit meer zal TonyGabbagooleten met zijnGumar.
Met weemoed kijk ik terug naar die periode, aan het eind van de jaren negentig, toen ik wekelijks met mijn vader naar de perikelen van Soprano en zijn crew keek. Ik was toen een jaar of veertien, en mocht nog net voor het slapengaan genieten van ‘Don’ Tony en zijn onderdanen. Ik weet nog dat de Volkskrant een groot artikel wijdde aan Gandolfini. Die als laatbloeier (hij was destijds 36) en betrekkelijk onbekend acteur het gezicht werd van een HBO-serie, en met succes. Ik beschouw die periode als bijzonder, omdat Gandolfini de Robert de Niro van mijn generatie is. Althans, ik werd door mijn vader (geboren in de jaren vijftig) er altijd op gewezen dat er geen betere acteur was dan de Niro, en ik had het gevoel dat ik met Gandolfini mijn eigen contemporaine de Niro had gevonden.
Zonde is het ook dat Gandolfini zijn grote succes als baas van de familie, nooit heeft kunnen evenaren. Op geen enkel ander vlak was hij zo iconografisch in zijn rol. Op geen enkel vlak was hij medebepalend hoe het televisieland er de komende tijd uit zou zien. Hij had boeiende bijrollen inZero Dark Thirty enIn The Loopmaar toch deed zijn statuur me telkens denken aan die Italiaans-Amerikaanse schurk uit New Jersey. Die schurk waarvoor je al meteen na de eerste aflevering ongelooflijk veel respect kreeg.
En wat heb ik die eerste aflevering vaak gezien. Als student Film Studies aan de Rijksuniversiteit te Groningen analyseerde ik de pilotaflevering voor een artikel. De melancholie die zijnmethod-achtige acteerwerk opriep, sloeg bij mij in als een donderslag bij heldere hemel. Kijk daarom ook die aflevering nogmaals, dan kan je zien hoe gelaagd zestig minuten uitstekend gemaakte televisie kan zijn. Wie had gedacht dat een kruising tussen film-noir en psychiatrie zou leiden tot zulk indrukwekkend eigentijds drama.
Onlangs keek ikThe Sopranosvoor de derde keer. Samen met mijn vriendin genoten we wederom van de ingenieuze combinatie van drama, emotie en filmisch gemaakte televisie. Ik was altijd van mening datThe Sopranosop eenzame hoogte staat qua authenticiteit. En ook dat werd onlangs bevestigd door de top 101 televisieseries, samengesteld door het WGA (Writers Guild of America). Vergeet ook niet, zoals donderdag in deNew York Timesstond, dat het succes van Gandolfini ook heeft bijgedragen aan het succes van Matthew Weiner (de maker vanMad Men) en Terrence Winter (de maker vanBoardwalk Empire). Maar vergeet vooral James Gandolfini niet, de man die in zijn privébestaan naar eigen zeggen, in de verste verte niet op Tony Soprano leek.
