Jaap Mees is sinds hij op zijn zevende jaar Bambi in de bioscoop zag in de ban van de magie van film. Hij belandde daarom op de Filmschool in Londen toen hij ouder was en schreef voor diverse sites in Engeland. Tegenwoordig is hij filmmaker en schrijft hij nog steeds.
In het Stedelijk museum te Schiedam is een tentoonstelling georganiseerd over de schilderijen, films en het theater werk van Alex van Warmerdam (1952).
Alex van Warmerdam is een artistieke duizendpoot, een soort Fellini uit de polder. Hij is een schilder, filmmaker,theatermaker, musicus, ontwerper van zowel affiches als decors, acteur, schrijver en dichter. Maar liefs vier zalen heeft het Stedelijk nodig om zijn werk te tonen. Van Warmerdam is vooral bekend van zijn films als De Noorderlingen, Abel en Ober . Ook maakte hij vele theatervoorstellingen met zijn muziektheatergroep Hauser Orkater (1974), waar zijn eigen gezelschap De Mexicaanse Hond uit voort is gekomen.
Dat Van Warmerdam ook schildert weten veel mensen niet. Hij volgde in het begin van zijn loopbaan de grafische school en studeerde aan de Rietveld Academie. Als je zo door de boeiende en afwisselende expositie heenloopt, valt op dat Van Warmerdam een andere tijd dan de huidige lijkt te verbeelden. Het lijkt meer op de jaren zestig-zeventig met jongens met strakke scheidingen en veel mannen in onberispelijke pakken. Hij schildert met een vaste lijn op een vakkundige manier. Ook al zou Van Warmerdam nooit film of theater gemaakt hebben, dit werk staat al op zichzelf. Zijn affiches voor zijn films maakt hij ook zelf, terugkerend thema is bijvoorbeeld de kaarsrechte boomstaken uit De Noorderlingen en Grimm .
Wat maakt zijn oeuvre nou typisch Warmerdiaans? Zijn volstrekt eigen universum wordt bewoond door grimmige, kolderieke mensen in uitvergrote situaties. Het is onmiddellijk als zodanig te herkennen. Van Warmerdam moet niets hebben van het etiket absurdisme, want zo zegt hij: "Ik beschouw mijn eigen werk toch vooral als realistisch. De situaties zijn natuurlijk wel verwrongen en scheef gezet, maar ze zijn niet verzonnen. Het zijn geen fantasieën."
Een van de aantrekkelijkste facetten van Van Warmerdam is zijn droge zwarte humor. Zo roept een klagende klant in een restaurant in Ober dat de biefstuk erg taai is en dat hij verdomme geen hyena is. Of uit dezelfde film waarin de schrijver van het Ober -personage in slaap valt boven zijn pc en de ober (van Warmerdam) een hummend geluid maakt omdat de cursor blijft steken. Ook grappig uit De Noorderlingen is de scène waarin het nare dikke ventje, gespeeld door wijlen Theo van Gogh, treiterend met zijn brommer achter een jongen aan rijdt in het bos. Of Alex zelf als hond in zijn nieuwste film De laatste dagen van Emma Blank .
Op zoek naar een clou tot het wezen van Alex van Warmerdam stuit ik op een tekst uit een van zijn theaterstukken. Iemand vraagt: "Is dat schilderij af?"
"Zo goed als. Ik wil dat jullie kijken, goed kijken, nog niets zeggen, kijken."
"Zo goed als. Ik wil dat jullie kijken, goed kijken, nog niets zeggen, kijken."
Te zien valt er genoeg bij deze gevarieerde en kleurrijke expositie. Thuisgekomen wil ik snel naar de videotheek om De Noorderlingen nog eens te gaan bekijken.
De tentoonstelling over het werk van Alex van Warmerdam is nog te zien t/m 24 mei in het Stedelijk Museum te Schiedam.
