Jaap Mees is sinds hij op zijn zevende jaar Bambi in de bioscoop zag in de ban van de magie van film. Hij belandde daarom op de Filmschool in Londen toen hij ouder was en schreef voor diverse sites in Engeland. Tegenwoordig is hij filmmaker en schrijft hij nog steeds.
Als je de televisiegids van dinsdag 4 mei bekijkt, zijn er maar liefst vier goede films op de buis te zien. Sophie’s Choice van Alan Pakula, Schindler’s List van Steven Spielberg, Der Untergang van Oliver Hirschbiegel en The English Patient van Anthony Minghella. Het was dan ook Dodenherdenking en dat is jaarlijks een reden om enkele oorlogsfilms van kwaliteit uit de kast te halen. Dat is typerend voor het filmbeleid bij de Nederlandse omroepen. Of beter gezegd voor het gebrek er aan en het ontbreken van een uitgesproken visie. De enige uitzondering is de VPRO die bij grote filmfestivals in Rotterdam(IFFR), Amsterdam (IDFA), Utrecht (NFF) en in Cannes een dagelijks Festival journaal presenteert, rond half twaalf ’s-nachts. En dikwijls originele en artistieke films programmeert.
Der Untergang
Het enige waar de filmliefhebber van op aan kan, is de Late Night vrijdag film, dat is meestal een interessante film die de moeite waard is. Dat is het wel zo’n beetje, af en toe zijn er best goede films op de televisie te zien, maar het blijft iedere keer een incident. Er lijkt geen enkel idee achter de programmering te zitten en continuïteit ontbreekt ook. Alleen kun je er op rekenen dat er bij speciale dagen als Dodenherdenking of Bevrijdingsdag interessante oorlogsfilms opgetrommeld worden. In september tijdens het Nederlands Filmfestival in Utrecht, wordt je plotseling overvoerd met Hollandse rolprenten op tv, zodat de Hollandse film je neus uitkomt. Begin dit jaar overleed de grote Franse filmmaker Eric Rohmer, die een consistent en hoogwaardig oeuvre wist op te bouwen tijdens zijn leven. Maar een kort retrospectief of zelfs één film van deze onafhankelijke Fransman is te veel gevraagd voor de Nederlandse omroepen. Hetzelfde verhaal toen in 2007 twee grote Europese filmmakers stierven Ingmar Bergman en Michelangelo Antonioni. Ik herinner me niet meer hoe dat ging toen belangrijke Nederlandse filmmakers overleden als Joris Ivens, Bert Haanstra of Johan van der Keuken.
In de literaire wereld gaat dat beter, grote schrijvers als Jan Wolkers, Gerard Reve en Willem Frederik Hermans werden na hun sterven uitgebreid herdacht op televisie met allerlei programma’s. Het woord wordt blijkbaar meer gerespecteerd dan het beeld in ons kleine kikkerlandje.
Dan zou je kunnen roepen: "Maar Nederland heeft toch helemaal geen filmcultuur!" Dat is in 2010 niet langer meer zo, met meer dan 35 films geproduceerd in 2009. En gelukkig niet alleen maar kinderboek verfilmingen, maar zowaar ook films voor volwassenen. Al moet er direct aan toegevoegd worden dat authentieke, originele en fascinerende films als Four Elements , Guernsey , Langer Licht , Nothing Personal en Kan Door Huid Heen , eerder uitzondering dan regel zijn. Het is ook symptomatisch dat er momenteel geen journalistiek filmprogramma op televisie is, zoals vroeger Cinevisie met Cees van Ede, of enkele jaren geleden Cinema.nl gepresenteerd door criticus Ronald Ockhuysen, nu Chef Kunst bij het Parool. Ja, er bestaat een filmprogramma Films & Stars op Net 5, maar dat is puur Hollywood public relations. Er zijn geruchten dat Filmblik van Jac Goderie weer terugkomt.
Ook met de filmjournalistiek bij de schrijvende pers is het niet zo best gesteld momenteel, zie m’n vorige column . Eigenlijk is er maar één serieus filmblad De Filmkrant , en Skrien is aan een comeback begonnen in een andere samenstelling. Maar gelukkig begint op 12 mei het Cannes Journaal weer, met deze keer Daphne Bunskoek als presentatrice. Na omzwervingen bij onder andere het flut programma RTL Boulevard, liet ze op het IDFA zien in een dagelijkse talkshow goed te kunnen presenteren, met charme en met zinnige vragen.
