Jelle Burgers is student filmwetenschappen en kan niet zonder zijn dagelijkse dosis film. Gaf als kind zijn eerste filmrecensie na het zien van Beauty and the Beast in de vorm van een enorme huilbui omdat het beest dood was. Deelt graag zijn mening over film met alles en iedereen. Vindt Georgina Verbaan hilarisch.
Waarom gaat iemand vandaag de dag naar de bioscoop? Deze vraag kan een andere vraag helpen beantwoorden, een vraag die mij al langer bezig houdt; waarom leunen Hollywoodfilms van tegenwoordig zo zwaar op special effects?
Onder andere 2012 , The Day After Tomorrow , Inception en de hele rits recentelijke stripverfilmingen bevatten special effects die eigenlijk niet tot nauwelijks bijdragen aan het vertellen van het verhaal. Hollywood zet heftig in op het visuele spektakel om bezoekers de bioscoop in te lokken in een tijd waar de nieuwste productie met een muisklik gratis binnen te halen is. Was de prijs van een kaartje nog niet genoeg om de bioscoopbezoeker af te schrikken, dan zijn daar nog de voordelen van het thuisblijven: lekker zitten, geen afleiding van andere bezoekers, de film pauzeren wanneer je er zelf zin in hebt, de surroundset die voor een paar honderd euro hetzelfde biedt als het bioscoopgeluid en ga zo maar door. De thuisbioscoop doet eindelijk zijn naam eer aan.
Eén ding heeft de kijker thuis echter niet; een scherm van twintig meter breed. En het is dat scherm waar het bioscooppubliek nu voor betaalt. Logisch dus dat dit scherm iets moet vertonen wat zo ver mogelijk af staat van de mogelijkheden van de tv of beamer. De ontwikkelingen op het gebied van 3D is een goed voorbeeld. De trend van de laatste jaren is er één van het maximaliseren van het visuele spektakel, indien nodig ten koste van het vertellen van een verhaal. Tegelijkertijd kunnen special effects ook worden ingezet om elementen van het verhaal te verbergen. Denk bijvoorbeeld eens aan Avatar , een kopie van Dances with Wolves voorzien van een flinke laag digitale make-up. Voor de echte filmliefhebber is dit een zorgelijke trend; de afvlakking van narratieve diepte is in volle gang. Zelfs een film als Inception die door de gemiddelde kijker vaak wordt betiteld als complex, is voor de oplettende kijker na één keer kijken te doorgronden. Deze ontwikkeling dwingt ons de vraag te stellen; wat is film? Of misschien iets specifieker; wat is de Hollywoodfilm en wat zijn haar kenmerken?
De Hollywood filmindustrie zoals wij die vandaag de dag kennen heeft nooit iets anders geproduceerd dan narratieve fil Aangezien narratieve films verkochten, werden er narratieve films geproduceerd. Vóór de dominantie van de Hollywood filmindustrie en de dominantie van de narratieve film was er echter sprake van een andere vorm van film. Deze vorm van film is door Tom Gunning betiteld als de 'cinema of attractions' en was populair tot ongeveer 1906. In plaats van lange verhalende films, waren dit korte fragmenten die niets anders deden dan het publiek versteld doen staan over de mogelijkheden die het, toen nog zeer jonge medium, film biedt. Dit waren de hoogtijdagen van de trucagefilm. Alles wat niet mogelijk was in de werkelijkheid werd ineens zichtbaar op het scherm
Natuurlijk zijn de 'attractions' in de film nooit weggeweest, maar sinds de dominantie van de narratieve film hebben ze slechts een ondersteunende rol gehad. Het zou vele malen te simplistisch en ronduit incorrect zijn om de trend van narratieve afvlakking ten gunste van special effects van tegenwoordig te betitelen als een terugkeer naar de cinema of attractions, maar toch lijkt het narratieve element in de Hollywoodfilm niet langer heilig. Wellicht denkt Hollywood het publiek alleen nog te kunnen lokken door haar aloude formule structureel te herformuleren. Filmliefhebbers zien deze ontwikkeling ongetwijfeld met lede ogen aan en zijn voor diepere films steeds meer aangewezen op de art-cinema. Want zeg nou zelf, een tweede keer kijken is net zo boeiend als het lezen van de gedateerde tijdschriften in de wachtkamer van de tandarts.
