Ik ben nu docent. Ik ben geen filmwetenschapper meer, maar een filmliefhebber die toevallig voor de klas staat. Het lesboek gaapt me onvermoeid aan vanaf mijn bureau, teksten van Carry Slee, Thea Beckmann en Haye van der Heijden liggen op me te wachten. Waarom staan daar op het papier niet de namen van Martin Scorcese, Elia Kazan en Fellini?
Lianne’s filmobsessie begon ergens in de jaren ‘90 met de film . Toen al spuide ze als een ware filmjehova haar mening over films tegen ongeïnteresseerde vrienden. Inmiddels een bijbaan in een videotheek, een studie film- en televisiewetenschap, een eigen filmquiz en vijftien jaar later is Lianne zeer content dat er eindelijk eens iemand is die geïnteresseerd is in haar mening over fil
Als student Nederlands is het bijna vloeken in de kerk als ik tijdens een les jeugdliteratuur zeg dat er niets mis is met kinderen die veel televisie of films kijken. In het onderwijs heerst nu eenmaal een leescultuur en daar willen de veertigplussers in ieder geval nog niet vanaf. De weerstand om film als leermiddel in te zetten in het onderwijs zal waarschijnlijk nog een erfenis zijn van ‘de oudere Nederlandsche intellectuele mensch’ (zoals van Beusekom dat stelt in haar artikel Kunst en Amusement: Reacties op de film als een nieuw medium in Nederland), die film als een bedreiging voor de samenleving beschouwden. Een mechanische techniek kon nooit een kunstvorm zijn en film was enkel een reproductie, zonder ziel. Momenteel worden art-house films wel tot kunst gerekend. Hollywoodfilms zijn geen kunst omdat ze met een winstoogmerk gemaakt worden en als doel hebben te amuseren. Uiteraard vind ik dat Hollywoodfilms ook tot de kunst mogen worden gerekend. Elke kunstenaar die zegt zijn werk niet tegen de hoogste prijs te willen verkopen is een leugenaar. Ook die bezielde stukken, die een beroep doen op al onze hersencellen, en ons willen prikkelen, beroeren, uitdagen en bewustmaken gaan voor meer dan 10,50 euro over de toonbank.
‘Lezen moet weer leuk worden’, is de slogan in elke docentenhandleiding. En dat is net zoiets als zeggen: ‘we moeten allemaal weer brieven gaan schrijven zodat de postbodes hun banen kunnen behouden.’ De maatschappij verandert nu eenmaal, ze wordt sneller, elektronischer en steeds drukker. Met de beschikbaarheid van 3d-televisie, MMORPG’s en Ipad’s hebben we echt geen zin meer om een boek te lezen. En het kost tijd, een beetje boek kost mij wel een uur of acht om uit te lezen. In die acht uur had ik ook wel drie films kunnen kijken.
Ik houd ontzettend veel van lezen, dat is het probleem niet, als ik met de trein reis of een weekje vakantie heb, dan pak ik graag een boek erbij. Maar als ik thuis op de bank zit, dan zet ik toch liever een filmpje op. Heeft het iets te maken met de afstomping van je hersenen? Dat we steeds meer en heviger geprikkeld moeten worden om ons te kunnen amuseren, dat onze fantasie niet meer voldoende is. Of is dit gewoon een vorm van luiheid? Dat is voer voor psychologen.
Waar ik voor wil pleiten is dat het onderwijs meer ruimte gaat bieden voor de intergratie van film en nieuwe media in de lesstof. Niet enkel omdat ík dat leuk vind, maar omdat er met film zoveel meer te doen is dan met literatuur. Daarnaast blijft film hangen, al zonder een verslag er over te schrijven of tijdens een mondelinge overhoring vertellen welk karakter je het meest sympathiek vond. Toen ik op de havo zat keken we bij Geschiedenis , dat ben ik nooit vergeten. Veel films uit mijn tienerjaren ben ik niet vergeten, de boeken wel. Of een film of boek je aanspreekt of niet, is erg persoonlijk, maar bij mij blijven films beter hangen dan boeken. Je volgt niet alleen een verhaal, je hoort geluiden, muziek, en je ziet mensen, plaatsen en allerlei kleuren. Ook de wetenschap is het er inmiddels wel over eens dat je dingen sneller onthoudt als je ze ook kunt zien. Vooral in het vmbo zal film aanspraak kunnen maken op het empathievermogen van de leerlingen. Wat ze anders in een verhaal lezen, kunnen ze nu ook zien. Voor hen wordt het makkelijker emoties te herkennen en verhaallijnen aan elkaar te koppelen. Film is daarmee uitermate geschikt voor de ontwikkeling van de communicatieve vaardigheden van leerlingen maar ook het fictiebegrip zal gebaat zijn met film. Natuurlijk moet er worden blijven gelezen, dat blijft belangrijk. Maar over vijf jaar hoop ik dat er minstens één hoofdstuk per lesboek is gewijd aan de filmgeschiedenis of filmkunst.
Dit was (voorlopig?) de laatste column van Lianne. MovieSense bedankt Lianne voor haar inzet. Red.
