Het Amerikaanse chemiebedrijf Monsanto is al meer dan honderd jaar de absolute marktleider op het gebied van bestrijdingsmiddelen en genetisch gemanipuleerde zaden en gewassen. De documentaire De Wereld Volgens Monsanto , vertelt een onthullend en schokkend verhaal over corruptie, macht en totale onverschilligheid tegenover menselijk leed en welzijn.
Monsanto
Hoe krijgt men controle over de complete landbouwsector? Eerst produceer je een middeltje, een herbicide met de naam 'Roundup', dat werkelijk alles uitroeit wat uit de grond wil komen. Vervolgens ontwikkel je in je eigen laboratorium de enige zaden,voor gewassen als maïs, soja en katoen, die ondanks deze gifaanval kunnen groeien. Als kers op deze lucratieve taart verplicht je de afnemers, miljoenen wereldwijd, dat ze de zaden niet mogen herplanten maar dat ze elk jaar opnieuw moeten afrekenen.
Mocht je dit toch eens willen proberen, staat er uiteraard een leger topadvocaten klaar om je tot in lengte van dagen de grond in te procederen. Geniaal in al zijn simpelheid. Dat deze werkwijze een product oplevert dat wel eens kankerverwekkend zou kunnen zijn, is natuurlijk erg jammer, maar je kunt niet alles hebben. De Franse schrijfster en gerenommeerd filmmaakster Marie-Monique Robin voelde zich geroepen om deze Goliath eens te ontmaskeren. Ruim drie jaar is ze bezig geweest om de handel en wandel van de multinational in kaart te brengen.
Agent Orange
Het is niet gemakkelijk om iets ingewikkelds als genetische manipulatie van voedsel toegankelijk te maken voor een groot publiek. Vrijwel iedereen mag dan zulke etenswaren in zijn kast of broodtrommel hebben liggen, een brood of een maïskolf roept over het algemeen toch enkel gezonde associaties op. Er wordt in deze documentaire alles aan gedaan om de kijker met de neus op de feiten te drukken. Twee uur lang passeren letterlijk tientallen experts, ex-werknemers, boeren en biologen de revue. Na een half uur ben je reeds toe aan het tiende pratende hoofd en ben je eigenlijk al vergeten wat de persoon ervoor precies te melden had. Een paar keer weten de makers echter wel de gevoelige snaar te raken.
Monsanto blijkt ook de geestelijk vader te zijn achter het beruchte ontbladeringsmiddel Agent Orange. Dit giftige brouwsel werd in de Vietnam oorlog gebruikt om het zicht wat te verbeteren in de dichte jungle waar de Amerikaanse troepen hun hopeloze strijd streden. Meer dan drie miljoen slachtoffers eiste deze tactiek, waaronder duizenden ‘eigen’ dienstplichtigen. Tot op de dag van vandaag worden er in Vietnam ernstig gehandicapte kinderen geboren als gevolg van deze aanvallen. De koude rillingen zijn dan ook gegarandeerd als de camera een laboratorium toont waar tientallen van deze misvormde foetussen en baby’s op sterk water staan opgeslagen. Dit alles met de complimenten van de fabrikant die momenteel de hele landbouwindustrie in zijn greep houdt. Het beeld is bijna niet van je netvlies te branden. Je gaat hierna toch anders naar dat halfje volkoren kijken, dat gisteren nog een bouwsteen voor een gezond leven leek.
Droog En Taai
Het is misschien een beetje overtrokken om dit schrijnende leed zo opzichtig te linken met de producten die het bedrijf vandaag de dag maakt. Het is echter een van de weinige keren dat de aandacht echt wordt gegrepen in deze bijna twee uur durende documentaire. Natuurlijk vereist een onderwerp als dit een gedegen onderzoek. Het is dan ook te prijzen dat de Franse journaliste zo diep mogelijk naar de feiten graaft. Het blijft echter vooral een opsomming koude feiten en cijfers, het wil maar niet persoonlijk worden.
Pas als aan het einde van de documentaire de boeren worden opgezocht die de producten gebruiken, krijgt al dat leed een menselijk gezicht. Zelfmoordcijfers die verdubbelen onder de Indiase katoenboeren omdat ze door de opmars van de gemanipuleerde producten de concurrentie niet meer aan kunnen gaan. Zo is een begrafenis te zien van een man die uit wanhoop een liter insecticide achterover sloeg. Een compleet Amerikaans dorp dat generatie op generatie vergiftigd wordt door het afval dat in het drinkwater komt. Dit zijn de dingen die echt duidelijk maken hoever dit bedrijf bereid is te gaan om de bankrekening te vullen.
Deze dvd bevat geen extra's De Franse journaliste verstaat ontegenzeggelijk haar vak maar het houdt de aandacht totaal niet vast. Al Gore wist met zijn documentaire over het klimaatvraagstuk een hele nieuwe generatie warm te krijgen voor een boodschap die al jaren door deskundigen werd verkondigd. Het is te hopen dat ieders ogen ook op tijd open gaan voor deze malaise. Het is alleen nog even wachten op iemand die het trendy en pakkend genoeg in beeld brengt zodat we allemaal doorkrijgen vanuit welke hoek het echte gevaar komt. Alle nobele bedoelingen ten spijt, deze documentaire is vooral een gemiste kans.
