Opera - dvd recensie

Na oneindig wachten is nu eindelijk ook Dario Argento’s klassieker Opera als Nederlandse uitgave op dvd verschenen.

Opera , ook wel bekend als Terror at the Opera , is één van de laatste visuele hoogstandjes uit het oeuvre van Italiaanse horrormaestro Dario Argento. Cameratechnisch vernuft gaat samen met surrealistisch gestileerde scènes. De film is al een paar jaar op het Amerikaanse dvd-label Anchor Bay verkrijgbaar, maar nu mogen we met dank aan Jan Doense ook in Nederland met veel blijdschap Opera in onze armen sluiten.

Opera
Operazangeres Betty (Cristina Marsillach) krijgt de hoofdrol in Verdi’s Macbeth. Hierdoor wordt ze echter het middelpunt voor een psychopathische moordenaar; hij bindt Betty vast en plakt een strip naalden onder haar oogleden zodat ze moet blijven kijken als hij iemand voor haar neus vermoord. Elke keer wordt ze vastgebonden, maar ook elke keer weer vrijgelaten. Betty krijgt steeds een terugkerende nachtmerrie waar ze aanwijzingen krijgt over de identiteit van de moordenaar. Om het mysterie op te lossen zal ze geconfronteerd worden met een duister geheim uit haar verleden.

Giallo
Met Opera levert Argento weer uitmuntend stijlvolle ‘giallo’ af. Een giallo is een soort genre waar Argento inmiddels patent op lijkt te hebben. Oorspronkelijk komt de term uit de Italiaanse boekenwereld, waarin Agatha Christie-achtige verhalen meestal draaiden om een mysterieuze seriemoordenaar die zijn slachtoffers naar een bloederig einde bracht. Deze pulpboekjes werden gepubliceerd met een gele cover. Vandaar dus de naam giallo, geel. Ook in de films draait het bijna altijd om een gestoorde maniak die vaak een bekende is van de protagonist. Met zwarte handschoenen brengt deze moordenaar zijn slachtoffers stijlvol om het leven. Tevens zitten er vaak veel aanwijzingen in het verhaal waardoor de protagonist, en dus ook de kijker, kan proberen te achterhalen wie er toch achter al die moorden zit.

Dit is bij Opera niet anders. Wat wel anders is, is hoe Argento de protagonist aanpakt in de film. Naar verluidt is Argento erg geïrriteerd geraakt dat mensen zijn films vaak bij bepaalde scènes hun handen voor de ogen doen. Met dit idee is hij echter de schrijftafel gaan zitten en heeft een verhaal bedacht waarin de protagonist moet aanschouwen hoe de moordenaar in kwestie zijn slachtoffers op de meest brute manieren martelt.

Technisch vernuft
In Amerika hebben ze Brian De Palma, in Europa hebben we Dario Argento. Beide regisseurs kunnen als geen ander de camera op een erg subjectieve manier inzetten. De moordenaar ‘point-of-view’ met Steadycam gefilmd is iets waar Argento veel gebruik van maakt. Tevens krijgen we als kijker de meest vreemde camerastandpunten en bewegingen naar het hoofd geslingerd. Een duidelijke inspiratie voor regisseurs als David Fincher. Zo had arthorror klassieker Suspiria , uit 1977, in haar openingsscènes een briljant geënsceneerde dubbele moord. Tenebre uit 1982 bevatte een lang shot van een paar minuten waarin een camera rondom een huis beweegt, iets waar David Fincher geïnspireerd door lijkt te zijn voor zijn cameravoering in Panic Room . Opera zit ook vol met zulke stijloefeningen, met één van de hoogtepunten waarin een kogel wordt afgevuurd door het kijkgaatje in een deur, en we als kijker de kogel door dit kijkgat zien gaan en zo door het oog gaat van het slachtoffer. Een ander technisch hoogtepunt is wanneer raven op het publiek in het operagebouw worden afgestuurd. We kijken op sommige momenten dan letterlijk door de ogen van een raaf, waardoor de opname een complete achtbaanrit wordt.

The Italian Hitchcock
Nog een overeenkomst met DePalma en Argento zijn vaak de vrij onlogische verhaallijnen, waar het vooral stijl boven plot is. Dit is totaal geen gemis, maar je moet zeker geen logica overal achter willen zoeken.

Argento staat soms ook wel bekend als ‘The Italian Hitchcock’. Hoewel dit tot op zekere hoogte wel klopt; zijn benadering van suspense heeft veel weg van wat Hitchcock zo goed deed, door de logica, of meer de onlogica, van de plots die vaak meer iets weg hebben van een droom of nachtmerrie, lijkt hij soms meer verwant aan het werk van David Lynch.

Acteurs
Je moet een film van Argento zeker niet kijken voor het geweldige acteerwerk. Hoewel zijn films vaak wel redelijk grote tot grote namen bevatten, Sleepless ( Non Ho Sonno ) uit 2001 had zelfs Max Von Sydow in de hoofdrol, komen door de nasynchronisatie dingen vaak nogal overdreven over. Op video was het vaak goed zoeken welke versie je wilde hebben, met dvd de uitkomst om meerdere audiosporen erop te zetten. Opera bevat de Italiaanse en Engelse versies. De Italiaanse versie is echter ook nagesynchroniseerd, omdat Argento altijd zo werkt. Wat Opera wel in het voordeel heeft, is het theatrale thema, waardoor het dik aangezette acteerwerk en de nasynchronisatie inhoudelijk zelfs een functie lijkt te hebben.

Wie goed oplet, herkent tal van elementen uit bekende opera’s en musicals. Zo komen momenten uit The Phantom Of The Opera voorbij en wordt zelfs The Sound Of Music ingezet. Ook vanwege de harde rockmuziek tijdens bepaalde scènes heeft Opera soms ook wat weg van een rockopera. In 1998 zou Argento nog letterlijk een bewerking van The Phantom Of The Opera maken en dit was tevens zijn eerste kostuumfilm. De film was echter verre van geslaagd en staat inmiddels bekend als één van Argento’s dieptepunten. De hoogtepunten van de horrormaestro liggen wat dat betreft vooral in de jaren zeventig en tachtig met in 2001 nog Sleepless als waardevolle toevoeging.

Conclusie
Een Argento tour de force en één van de laatste grote meesterwerken van de horrormaestro. Opera bevat alle elementen die herkenbaar zijn voor Argento en de giallo en worden tot op de essentie benut. De film zit vol prachtig camerawerk en inventieve moorden. De logica is soms misschien wat ver te zoeken, maar daarvoor bekijk je zijn films niet, je moet zijn films ervaren, en vanuit dat opzicht is Opera een filmervaring als geen andere.

Extra’s
Deze dvd bevat slechts enkele trailers.