Toeval of niet, met deze nieuwe film van John Appel heeft het IDFA een waardige opening van de 25e editie.
Wat is toeval? Wanneer tart je het ongeluk? Door in een vleermuisachtig pak van een hoge berg te springen? Of kan het noodlot ook gewoon op kantoor toeslaan? De verkeerde plek op de verkeerde tijd is vaak een gewone plaats op een alledaagse moment.
Regisseur John Appel laat in de openingsfilm van het 25e International Documentary Filmfestival Amsterdam (IDFA) op het eerste gezicht haast ongelooflijke verhalen horen. Uitgangspunt is de aanslag op 22 juli 2011 in Oslo, gevolgd door de verschrikkelijke moordpartij op het Noorse eiland Utoya. De overlevingsverhalen van een aantal mannen en vrouwen vormt de basis voorWrong Time Wrong Place.
Zo is er de ambtenaar Harald die kort ervoor zijn zoon verloor tijdens een basejump vanaf een berg. Op de bewuste vrijdag van de aanslag moest hij nog even op zijn werk zijn. Het scheelde maar minuten of hij was dodelijk geraakt door de autobom. De Noorse jeugdactivist Hakon stond onbewust oog in oog met Anders Breivik op de pont naar het eiland. Eenmaal daar brak de hel los en wist hij door zich te verschansen op het toilet te ontkomen aan het spervuur van kogels. Bij hem op het toilet was ook de Oegandese vluchteling Rita. Ook zij was bijna niet naar het jeugdkamp gegaan als er niet last-minute een ticket was gekomen. Verder zien we de ouders van het Georgische meisjeÃÂÂ Tamta. Zij overleefde het niet, in tegenstelling tot haar onafscheidelijke vriendin Natia, wat nog steeds voor veel onbegrip bij Tamta's ouders zorgt.
John Appel knoopt op volstrekt onsentimentele wijze de verhalen aan elkaar. Hij neemt de tijd voor gesprekken, meestal aan een keukentafel, maar bij Natia ook op Utoya zelf. Effectbejag is Appel vreemd en dat geeft de documentaire een rust en een diepgang die zeer passend voor het onderwerp is. Wat is eigenlijk toeval? Heeft het zin hierbij stil te staan of levert het alleen maar frustrerende gedachtes op? Hoe geef je deze begrippen en gebeurtenissen een plaats in je leven? Zonder direct antwoord op deze vragen te geven, komen ze op alle manieren in de film naar voren. Niet alleen in gesprekken, maar ook door de manier waarop Appel de mensen in hun omgeving laat zien. Met het camerawerk van Erik van Empel is het niet alleen inhoudelijk maar zeker ook visueel een prachtige documentaire geworden.
Conclusie
Na zijn eerdere succes metAndré Hazes: Zij gelooft in Mij(de IDFA openingsfilm van 1999) weet John Appel opnieuw te verrassen met deze ingetogen maar sterke film die zowel inhoudelijk als visueel haast niet aan het toeval lijkt over te laten. Of toch?
