IFFR 2010: Los Condenados - recensie

Niets is wat het lijkt...

Los Condenados is de derde film van de Catalaanse regisseur Isaki Lacuesta, een van de meest bejubelde nieuwe talenten van de Spaanse cinema. Zijn tweede film La Leyenda del Tiempo , ook al te zien geweest op het IFFR vorig jaar, won diverse prijzen waaronder Beste Spaanse film van het jaar. Daarvoor maakte Isaki Lacuesta vele korte films en diverse installaties. Los Condenados begon net als zijn vorige films als documentaire, maar groeide uit tot zijn eerste fictiefilm.

Net nadat bij de ex-guerrillastrijder Martín (Daniel Fanego) kanker is geconstateerd wordt hij onverwacht gevraagd door zijn oude vriend Raúl (Arturo Goetz) om mee te gaan naar de plek waar hun vriend Ezequiel dertig jaar eerder spoorloos verdween onder de toenmalige dictatoriale regering, om alles voor eens en altijd op te ruimen. Martín voelt er in het begin niets voor, maar laat zich toch overtuigen. Verplicht om de dagen samen door te brengen komen de mannen erachter dat ze in de loop van de jaren allebei veranderd zijn. Martín is destijds naar Spanje gevlucht, wat hem niet in dank afgenomen wordt door de weduwe van Ezequiel, Andrea (Leonor Manso). Zij weigert in het begin met hem te spreken en verwijt hem dat hij nooit heeft ondergaan waar de achterblijvers mee moesten leren omgaan.

Waarheid in stilte
Zij trekken het oerwoud in om stiekem te onderzoeken wat er destijds gebeurd is met de 'Desaparecidos', de verdwenen mannen van Zuid-Amerika, onder de noemer van een zogenaamde archeologische opgraving. De spanning tussen de personages is goed voelbaar, er worden veel dingen niet uitgesproken, wat het gevoel geeft dat er elk moment een bom kan barsten. Naarmate de film vordert, begin je je steeds meer af te vragen wat de echte motieven zijn van de personages.

De stiltes worden steeds intenser, en gaan steeds meer woekeren. De waarheid komt steeds meer aan het licht. De kanker die in het begin van de film geconstateerd is bij Martín, blijkt een metafoor voor de zwarte herinneringen die opgeslagen liggen in de hersenen van het personage. Hoe Martín ook zijn best doet het te vergeten, het zal niet zomaar verdwijnen, en dus op een scan te zien zijn. Woorden verdraaien de waarheid, lijkt Isaki Lacuesta te willen zeggen. Er is een scène tussen Martín en Vicky (Maria Fiorentino), waarin de stem van Martín niet te horen is, waardoor het een intense monoloog wordt van deze vriendin van Andrea.

Realiteit en fictie
De regisseur verwijst steeds naar het medium, en lijkt constant te willen aangeven dat de kijker naar een film kijkt, en dus niet in de realiteit zit. De cameravoering geeft een documentaire-achtig gevoel en zijn poging realiteit en fictie van elkaar te onderscheiden is nogal overbodig. De feiten liggen al duidelijk zo dicht bij de gruwelijkheden van de Argentijnse 'Dirty War', ondanks het feit dat er niet over gesproken wordt in de film.

Conclusie
De betoverend mooie landschappen houden je voor de gek. Onder zoveel schoonheid liggen zoveel gruwelijkheden verborgen, dat die vroeg of laat aan de oppervlakte zullen komen door de zoektocht van mensen naar het onzichtbare. Isaki Lacuesta laat je kijken naar de problemen die er vervolgens overblijven. De schuld, de geheimen, en de manier waarop mensen hiermee om gaan. Er worden veel vragen opgeroepen, en de conclusie ligt bij de kijker; helpt het om de waarheid te weten, of is het beter om te vergeten? En net als je alles denkt te weten, ontvouwt zich een zeer verrassend einde, waarin niets meer is wat het lijkt.

zondag 31 januari - 19.30 uur, Luxor
dinsdag 2 februari - 12.00 uur, Cinerama 6
vrijdag 5 februari - 22.00 uur, Pathé 3