IFFR 2011: Surviving Life - recensie

Nieuwste van Jan Svankmajer, in zijn bekende eigenzinnige animatiestijl.

Door de wijze waarop een Svankmajer film gemaakt wordt, zijn zijn films al kunstwerken op zich en het is ook geen onbekend gegeven dat de Tsjech vele filmmakers inspireerde. Van Terry Gilliam, Tim Burton tot de gebroeders Quay. Zo ook is Surviving Life een product dat volledig in de stijl van de rest van zijn oeuvre past.

De film opent met een hilarische monoloog waarin een geanimeerde versie van de regisseur zelf zich tot het publiek richt en toelicht waarom de film er uitziet zoals hij er uitziet. Met de nodige zelfspot legt hij uit dat dit puur met het tekort aan geld te maken heeft wat tot een zeker niveau misschien wel waar is, maar niets nieuws aangezien Svankmajer zijn hele leven al zo werkt. Je kunt de monoloog dus beter beschouwen als een ironische introductie waarbij de mensen die voor het eerst een Svankmajer film zien flink in de zeik worden genomen.

Minder briljant als deze openingssequentie is helaas het weinig overtuigende verhaal over Milan, (Václav Helšus) en de knappe dame in het rood (Klára Issová) die steeds in zijn dromen opduikt. Om erachter te komen wat de dromen betekenen, bezoekt hij een psychoanalyticus, tot frustratie van zijn vrouw. Dat deze verhaallijn slechts een middel is voor Svankmajer om zijn bijzondere creaties uit de hoge hoed te toveren, weet je natuurlijk al als je bekend bent met zijn werk, maar dat het ronduit matige script zelfs afleidt en irriteert, is dan wel weer jammer. Het is een probleem waar Svankmajers korte films meestal geen last van hebben en van aard associatiever kunnen zijn omdat ze geen beperkende verhaallijn hebben, zoals bij Surviving Life het geval is.

Conclusie
Svankmajer's psychoanalytische comedy begint sterk maar kan als speelfilm niet overtuigen. Dat de 76-jarige regisseur nog niet met pensioen is, is een mooi gegeven, zeker als hij nog maar om de vijf jaar een film maakt. Toch mist Surviving Life de kracht van Svankmajer's vroege surrealistische werk en kunnen we alleen maar hopen dat Svankmajer zelf nu ook zijn buik vol heeft van psychoanalyse, en dat als er nog een volgende film komt, hij er een ander thema voor uit kiest.

Voorstellingen tijdens het IFFR 2011:

1 februari 2011 - 19.30 uur, Pathé 1
2 februari 2011 - 14.15 uur, LantarenVenster 5
5 februari 2011 - 09.30 uur, LantarenVenster 5
5 februari 2011 - 15.30 uur, Pathé 2