NFF 2010: Wan Pipel - recensie

Een gerestaureerde versie van Wan Pipel draait op het NFF, in aanwezigheid van regisseur Pim de la Parra. De film geldt als eerste Surinaamse speelfilm.

De la Parra volgde de Nederlandse Filmacademie in Amsterdam, richtte in 1964 met Nicolai van der Heyde en Gied Jaspars het filmtijdschrift Skoop op, en debuteerde in 1965 met Jongens, jongens wat een meid . Vanaf 1966 regisseerde en produceerde hij films met Wim Verstappen, vanaf 1967 onder de firmanaam Scorpio Fil Hun grote doorbraak kwam in 1971 met de film Blue Movie . De kosten voor Wan Pipel kwamen boven het budget, waarna het faillissement van Scorpio Films een feit was. Van 1980 tot 1983 stuurde zijn vader, die een winkel in cosmetica en een groothandel in medicijnen had, hem 1500 gulden per maand. Zijn meest recente film, Het geheim van de Saramacca-rivier (2007), draait op 3 oktober als onderdeel van een De la Parra dag in Eye Film Instituut Nederland. Meer informatie hierover via de website ( www.eyefilm.nl ).

Magisch
Voor de gerestaureerde versie zijn duizenden beelden één voor één schoongepoetst, waarmee de film een ontluikend magisch uiterlijk krijgt. Hiernaast is de plot van de film universeel, tevens actueel te noemen. De in Nederland studerende Surinamer Roy Ferrol (Borger Breeveld) krijgt een vanuit Suriname verstuurd telegram waarin hij wordt verzocht zijn moeder, die op sterven ligt, nog één laatste bezoek te brengen. Zijn Nederlandse vriendin Karina (Willeke van Ammelrooy) betaalt zijn vliegticket, en Roy vertrekt met de noorderzon. In de net afgekondigde Republiek Suriname ontdekt Roy vooral zichzelf. Zijn zoektocht creëert voorts een impliciete verwijzing naar Conrads Heart of Darkness , met één verschil; in plaats van door de binnenlanden van Afrika, trekt Roy, op bevel van zijn vader (Emanuel van Gonder), door de binnenlanden van Suriname, op zoek naar zijn wortels. Wanneer hij de Hindoestaanse Rubia (Diana Gangaram Panday) ontmoet, zet hij zijn leven in Amsterdam buiten de deur, om zo met haar in Suriname te kunnen blijven. Zal Roy onder druk van de in Suriname gearriveerde Karina, en zijn vader die niets hebben moet van die 'Koelie', een juiste keuze kunnen maken?

Wan pipel zet raciale tegenstellingen in het Suriname na de onafhankelijkheid op scherp, en toont de onmacht van een zoon in gevecht met zijn vader. Voorts zet De la Parra de verschillende bevolkingsgroepen van Suriname op de kaart, steeds vanuit een liefde voor een geweldig land met een dito cultuur. De kijker leert met Roy het land kennen, en voor ondergetekende is het een feest van herkenning te kunnen genieten van typische Surinaamse uitspraken. Suriname is onderdeel van Amsterdam, van Nederland, en de gerestaureerde versie van Wan Pipel zou op elke basisschool vertoond moeten worden. De representatie van een culturele identiteit, in al zijn veelheid, kleurt en spat van het scherm af.

is, naast een les in geschiedenis, vooral een vertelling waarin de vader-zoon relatie tegen een raciale achtergrond, binnen een veranderd Suriname van na de onafhankelijkheid, wordt geproblematiseerd. Het drama schuilt in de aanwezigheid van de femme fatale Rubia, zij is de emotionele spil die alle verhoudingen omdraait. Reflectie na afloop van de film is echter de grootste troef; de kijker voelt, ziet, bezielt, en geniet.

Vertoningen tijdens het Nederlands Filmfestival:

28 september 2010 - 19.30 uur, Louis Hartlooper Complex 1; uitverkocht.

3 oktober 2010, Eye Film Instituut Nederland