Nicole van Kilsdonk maakte metOnder het Hartna de jeugdfilmPatatje Oorlog(2011) weer een drama voor volwassenen. MovieScene sprak met haar over haar samenwerking met schrijver Peer Wittenbols, onafhankelijke vrouwen en het werken met Belgische acteurs.
Onder het Hartgaat over Masha (Kim van Kooten). Ze werkt als biologe in een vlindertuin. Daar ontmoet ze Luuk (Koen de Graeve), een huisarts die net is gescheiden. Hij heeft twee tienerdochters. Masah en Luuk belanden in een heftige liefde totdat Luuk ernstig ziek wordt. Er ontstaat een gespannen relatie tussen Masha, Koen en zijn ex.
Hoe is Onder het Hart tot stand gekomen?
Het is mijn eigen initiatief geweest. Ik was op zoek naar iemand die beter dan ikzelf dialogen schreef. Ik had een aantal toneelstukken van Peer [Wittenbols] gezien en ik vind dat hij echt heel goed schrijft, met humor en tragedie. Ik heb hem gebeld om kennis te maken en elkaars smaak en manier van werken te ontdekken en of we op één lijn zouden liggen. Hij had ook nog nooit voor film geschreven, maar al brainstormend heb ik hem het filmlandschap ingeloodst, waarna hij is gaan schrijven.
Wat was de klik?
Hij schrijft hedendaags drama met schrijnende situaties waar humor in zit. Je vraagt je voordurend af: moet ik hier nu om lachen of om huilen? Peer kan dat heel goed, met oorspronkelijke dialogen en met de Franse en Deense cinema als voorbeelden. Hij vond het ook heel leuk dat er interesse was vanuit de film.
Wist je al zelf welk verhaal je wilde vertellen of kwam Peer met een opzet?
Dit was een verhaal wat bij mij speelde, over een vrouw die in een moeilijke situatie komt en nergens haar plek mag opeisen. De contouren hadden we nog niet helemaal, maar al pratende kwamen we steeds verder. Toen we de basis hadden van de personages en hun onderlinge relaties, heeft Peer het verder uitgewerkt. Er was echt een klik tussen ons. We zijn nu ook bezig met een nieuw project. Dat gaat over twee exen van in de zestig die allebei hun eigen leven hebben, maar elkaar toch weer ontmoeten en opnieuw voor elkaar vallen. Maar de volwassen kinderen vinden dat eigenlijk helemaal niks. Het is iets lichtvoetiger danOnder het Hart, maar wel met de herkenbare pen van Peer.
Is het toeval dat zowel in Richting West (2010) als in Onder het Hart de hoofdpersonen vrouwen zijn die zoekende zijn in de liefde en het leven?
Het komt natuurlijk allebei uit mezelf, maar het is niet bewust gedaan. Voor mij zijn het ook echt andere filRichting Westis veel meer geïmproviseerd met ‘slices of life’, terwijl Onder het Hartecht een secuur geconstrueerde film is met meer vastliggende tragikomische dialogen. Natuurlijk zijn het wel twee onafhankelijke vrouwen die worstelen met iets, maar de hoofdpersoon inRichting Westis veel getormenteerder en gefrustreerder in de liefde, terwijl Masha in Onder het Hartveel opgeruimder in het leven staat.
Hoe er in de film met euthanasie wordt omgegaan, is haast terloops. Het lijkt geen issue te zijn.
Het is echt een balanskwestie. Je kunt er niet overheen walsen, maar we wilden niet dat de film erover ging. We hebben het daarom heel secuur gedaan en ook meer opgenomen dan er uiteindelijk in de film zit. We merkten namelijk tijdens de montage dat de film ineens daarover ging. Het leek haast een documentaire waarin alle stappen van euthanasie werden getoond, terwijl het echt over Masha gaat. We wilden voornamelijk dat de emotie tot zijn recht zou komen, vandaar dat we het euthanasiedeel wat kleiner hebben gemaakt.
Het einde is dramatisch, maar de film lijkt toch hoopvol te eindigen.
Het is een wat open einde, maar het heeft wel het gevoel ‘het komt wel goed’. In een Amerikaanse film zou de dochter van Luuk veel dichter bij Masha zijn gekomen. Dat gebeurt hier niet. Het is daarom ook geen volledighappy end, maar het geeft wel openheid naar de toekomst. De mensen gunnen elkaar een goed bestaan, maar tijd moet de wonden helen.
Als je nu naar de film kijkt, wat treft je er het meeste aan?
Waar ik heel blij mee ben, is het ensemble van acteurs en de intimiteit die de film uitstraalt. Van lichtvoetig wordt de film langzaam wat verstikkender. De cast straalt oprechtheid en humor uit, wat ik erg bijzonder vind.
De muziek in Onder het Hart is vaak lichtvoetig, ook tijdens de wat zware momenten.
Ik had nog nooit met componist 'Silver Junkie' gewerkt. Hij komt niet uit de filmwereld, maar uit de jazz en pop. Ik houd er helemaal niet van om bij dramatische momenten een heel orkest tevoorschijn te halen. Je kan dat ook op andere manieren doen. Het maakt de film zo doorzichtiger en minder sturend, wat beter bij het verhaal past.
Onder het Hart is een Nederlands-Belgische co-productie. Heb je daarom ook acteur Koen de Graeve voor de film gecast?
Nee, dit is echt los van elkaar gegaan. ik had Koen al eerder op het toneel gezien en daar vond ik hem fantastisch. Heel charismatisch en overrompelend. Toen wist ik dat hij die rol moest spelen. Pas later dacht ik: oh, hij zit ook in die film en in die film. In België is hij hartstikke bekend en in Nederland helemaal niet. Dus ik heb hem behoorlijk achter zijn broek gezeten, al heeft hij wel gewoon auditie gedaan. En voor mensen die hem niet kennen, is het ook gewoon een leuke man, als acteur en als mens. Daardoor is het een frisse combinatie met de Nederlandse cast die hier wel bekend is. Ik zou ook vaker met Belgische acteurs willen werken. Het gaat goed daar in de culturele sector. Er zijn veel mooie films en veel goede acteurs. Je maakt je wereld ook groter door meer samen te werken. Ook in mijn volgende film zit weer een Vlaamse acteur.
Je ziet de laatste jaren de Nederlandse romkoms steeds populairder worden, terwijl de Nederlandse artfilm het moeilijker heeft.
Je moet altijd proberen toegankelijke films te maken. Dat isOnder het Hartook. Ik vind het wel raar dat mensen zo’n eenzijdige smaak lijken te hebben. Kijk, extreme arthouse zal altijd voor een klein publiek zijn. Maar het is wel wonderlijk dat een film alsThe Broken Circle Breakdownin België 1 miljoen bezoekers trekt, terwijl hier alleen maar echte filmliefhebbers de film hebben gezien. Op een Belgische film alsAanrijding in Moscouben ik best jaloers, maar ondanks dat het een lichtvoetige film is, is deze blijkbaar te klein voor Nederland. Waarom lukt het in België wel en hier niet? Zelfs een film alsAanmodderfakker die veel publiciteit heeft gehad, doet het niet waanzinnig goed. Maar moeten we dit soort films dan niet meer maken? Ik denk het niet. Het lastige is dat een deel van het publiek dat dit soort films zou willen zien, niet naar de bioscoop gaat. En buiten de grote steden zijn dit soort films ook erg lastig te zien.
Onder het Hart draait vanaf 15 januari in de bioscoop.
